انتخاب داروی ام‌اس

پرسش:

 

من حدود ۱۰ ساله که پلاک‌های نخاع دارم با حدود ۳ حمله تو این ده سال و بدون دارو، آخرین ام ار ای تو این ماه دادم دکتر خودم نظرش به شروع دارو با زادیوا بود و دکتر.... نظرش شروع زیتاکس. پلاک نخاع فعال شده

حالا من بین دو راهی موندم ازتون راهنمایی میخوام ممنون

 

پاسخ:

اصل کلی اینست که شروع زودتر‌ هر کدام بهتر از تاخیر در شروع درمان است. بهترین زمان برای درمان بیماری ام‌اس همان سال‌های اول بیماری است که مرحله التهابی بیماری است وگرنه بتدریج که آسیب بافتی بیشتر می‌شود بغیر از التهاب، روند تحلیل تدریجی بافت عصبی نیز شروع می‌شود که متاسفانه قابل جلوگیری هم نیست و سبب ناتوانی تدریجی که همان سیر آهسته پیشرونده ثانویه بیماری است، می‌شود.

 

برای انتخاب نوع دارو عوامل مختلفی را باید مدنظر قرار داد، از این جمله تعداد حملات در گذشته، میزان شدت حمله و میزان بهبودی بعد از حمله، سن و جنسیت و بیماری‌های زمینه‌ای است. در مواردی‌که تعداد حملات کم، تعداد پلاک‌ها کم و در پیگیری افزایش نداشته‌ باشد، شدت حمله خفیف و بهبودی بعد از آن کامل باشد، می‌توان داروهای خط اول درمان شامل اینترفرون‌ها، گلاتیرامر، تری‌فلونامید (تبازیو) و دی‌متیل‌ فومارات (زادیوا) را مدنظر قرار داد. در موارد حملات مکرر طی یک سال و حمله شدید و عدم بهبودی کامل علائم، توصیه به شروع درمان با داروهای پرقدرت مثل ریتوکسی‌ماب (زیتاکس)، فینگولیمود و یا تایسابری، می‌شود. البته بین داروهای خط اول درمان، دی‌متیل فومارات (زادیوا) نسبت به بقیه از قدرت بیشتری در پیشگیری از حمله و پلاک جدید برخوردار است.

 

اضافه بر این‌ها راحتی مصرف دارو و پذیرش بیمار و عوارض دارو نیز از عوامل مهم انتخاب دارو است. زادیوا نیازمند مصرف دو نوبت در روز است و مشکلات گوارشی از عوامل محدود کننده مصرف آن می‌تواند باشد در حالیکه زیتاکس هر ۶ ماه یک‌بار تزریق می‌شود و تحمل بهتری دارد. مهمترین مشکل با زیتاکس سرکوب سیستم ایمنی و استعداد بیشتر به عفونت‌ها در مصرف طولانی آن است.

 

درگیری نخاع، ساقه مغزی و مخچه از مواردی‌ است که احتمال ایجاد ناتوانی را بیشتر می‌کند. وجود پلاک و علائم آسیب در این نواحی حساسیت بیشتری برای انتخاب نوع درمان را بر می‌انگیزد. در موارد درگیری این نواحی بویژه اگر میزان بهبودی از حمله قبلی کامل نباشد برخی توصیه به انتخاب داروهای قوی‌تر می‌کنند. 

 

 

آیا بیماران مبتلا به ام اس واکسن کرونا بزنند؟

 

با توجه به خطرات ابتلای به کرونا، زدن واکسن کرونا به همه افراد توصیه می‌شود.

 

واکسن‌هایی که در حال حاضر در دسترس هستنند یا:

1. از روش کدهای ژنتیکی برای تولید واکسن بهره برده‌اند (مثل واکسن فایزر و مدرنا)
2. یا از حامل‌های ویروسی غیر فعال شده استفاده کرده‌اند(مثل آسترازنکا و اسپوتنیک، سینوفارم و بهارات هند)

که تجویز آن در افراد تحت درمان با داروهای ام‌اس منعی ندارد.

 

مسئله مهم توانایی ایجاد ایمنی در برابر کرونا در افرادی که تحت درمان با داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی هستند می‌باشد.

• افرادی‌که از اینترفرون‌ها (سینوکس، بتافرون، رسیژن)، گلاتیرامر (کوپامر، سینومر)، دی‌متیل‌فومارات (دیفوزل، تکزیفوما)، تری‌فلونامید (تبازیو) و تایسابری استفاده می‌کنند مشکلی از این نظر ندارند و میزان ایجاد ایمنی در مقابل کرونا همانند سایر افراد است. صرف نظر از زمان مصرف دارو، هر وقت که واکسن در دسترس قرار گرفت بهتر است واکسن بزنند.

 

• کسانیکه از فینگولیمد، ریتوکسیماب و یا اکرلیزوماب استفاده میکنند باید بدانند که بدلیل اثرات مهاری این داروها بر سیستم ایمنی بدن، شاید واکسن کرونا نتواند همانند سایر افراد آنها را در مقابل ابتلای به کرونا ایمن کند. بنابراین باید به اقدامات مراقبتی مثل زدن ماسک را علیرغم زدن واکسن ادامه دهند.

 

• بنابراین توصیه می شود اگر هنوز این داروها شروع نشده اند، بهتر است ۴ هفته بعد از تکمیل واکسیناسیون دارو شروع شود.

 

• اگر از قبل درمان با فینگولیمود شروع شده باشد، واکسیناسیون طبق برنامه بدون جابجایی زمان انجام می‌شود.

 

• اگر قبلا ریتوکسیماب و اکرلیزوماب (اکرووس) تزریق کرده است، سعی می کنیم واکسن حداقل ۱۲ هفته بعد از آخرین تزریق دارو داده شود و اگر امکان داشته باشد نوبت بعدی تزریق ریتوکسیماب  و اکرلیزوماب را به ۴ هفته بعد از تزریق نوبت دوم واکسن منتقل ‌شود.

 

نکته مهم: با توجه به مشکلات دسترسی به واکسن کرونا، علیرغم تمام موارد فوق، بهتر است هر زمان که واکسن در دسترس قرار گرفت واکسیناسیون صرف نظر از داروی مصرفی تزریق شود.

درمان ام اس با داروهای خط دوم

🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻پرسش و پاسخ🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻

📩 سوال:

در بیماری ام اس آیا این امکان وجود دارد فردی که تحت درمان با داروی سطح دوم است بعد از گذشت مدت زمان و نداشتن حمله و پلاک جدید به داروهای سطح اول بازگردد یا همچنان باید داروهای قبلی را ادامه دهد

🖋 پاسخ: 👇👇👇

✅ روش معمول درمان، شروع با داروهای خط اول درمان ( اینترفرونها، گلاتیرامر یا داروهای خوراکی دی متیل فومارات، یا تری فلونامید) است. اگر با وجود مصرف منظم دارو علایم فعالیت بیماری وجود داشت ( یعنی حمله جدید و یا پلاک جدید در ام آر آی) از داروی قوی‌تر در همان گروه و یا داروهای خط دوم استفاده می شود.

✅ در مواردی ممکن است داروی خط دوم درمان سبب عوارضی شود و یا احتمال بروز عارضه زیاد باشد. مثلاً بیماری که تحت درمان با تایسابری قرار دارد بعلت میزان بالای آنتی بادی JCV در خطر بروز عفونت PML قرار گیرد. در این موارد ممکن است بسته به شرایط بیمار بعد دوسال تصمیم به قطع دارو و استفاده از داروی با قدرت کمتر گرفته شود. 

در بیماری که دچار عوارض عفونی شدید می شود نیز به همین روال عمل می شود. 

در مواردی که ادامه داروی خط دوم عارضه‌ای برای بیمار نداشته باشد می توان همان دارو را ادامه داد و الزامی به تعویض ندارد.

✅ گاهی اوقات از همان ابتدا بعلت شدید و سرکش بودن بیماری، درمان را با داروهای خط دوم مثل تایسابری، فینگولید و یا ریتوکسیماب شروع می کنند و پس از غیر فعال شدن بیماری به داروهای خط اول بر میگردند.

👉 www.t.me/Ameli_Office    کانال تلگرام مطب دکتر جواد عاملی

📩 @DrAmeli             راه ارسال سوال📩

داروهای خوراکی بیماری ام اس

فینگولیمود (fingolomod):

این دارو با نام تجارتی Gilenya  اولین داروی خوراکی است که برای جلوگیری از حمله و پیشرفت بیماری ام اس مورد تایید سازمان غذا و داروی امریکا قرار گرفته است. فینگولیمود در بیماران مبتلا به ام اس که سیر حمله ای دارند مورد استفاده قرار می گیرد.

این دارو با اثر بر روی لنفوسیت‌ها مانع مهاجرت آنها از غدد لنفاوی و ورود آنها به مغز و نخاع می شود و از این طریق سبب کاستن از حملات بیماری می‌شود. فینگولیمود تا 54درصد سبب جلوگیری از حمله جدید و تا30 درصد مانع پیشرفت ناتوانی بیماران شده است. در مقایسه این دارو با آونکس دیده شده که فینگولیمود 52 درصد بیشتر از آونکس مانع بروز حمله جدید و در همین حدود پلاک جدید در  MRIشده است. این دارو بصورت کپسول‌های خوراکی 0.5 میلیگرم روزانه یک نوبت مصرف می شود.

با توجه به عوارض احتمالی این دارو، مراقبت های خاصی را قبل از شروع و در طی مصرف دارو باید انجام داد از جمله:

1.        ثبت نوار قلب قبل از شروع دارو و مراقبت قلبی و فشار خون تا 6-24 ساعت بعد از شروع دارو

2.        معاینه چشم پزشکی در ابتدا و سپس بصورت دوره ای

3.        آزمایش گلبولهای خون و کارکرد کبدی

4.        بررسی از لحاظ آبله مرغان. اگر کسی قبلاً واکسن آبله مرغان را نزده باشد یا به آن مبتلا نشده باشد و آنتی بادی ضد آن را در خون نداشته باشد باید ابتدا واکسن آبله مرغان را تزریق کند.

5.   معاینه پوست از لحاظ خال‌هایی که ممکن است مستعد تبدیل شدن به خال‌های بدخیم را دارند.

عوارض دارو:

شایع‌ترین عوارض این دارو سردرد، آنفلوانزا، اسهال، کمردرد، سرفه و افزایش آنزیم‌های کبدی بوده است. در صورت بروز تب و علایم عفونی و یا بی نظمی قلبی باید سریعاً به پزشک معالج مراجعه کرد. عارضه کمتر شایع اما مهم این دارو ایجاد بی‌نظمی و کندی ضربان قلب، عارضه چشمی و اختلال عملکرد و تنفسی و عفونت بوده است. این دارو را در زمان بارداری نمی‌توان مصرف کرد.

تری فلونامید (Triflunamide):

این دارو خوراکی با نام تجارتی Aubagio  در سال 2012 برای درمان بیماران مبتلا به ام اس با سیر حمله ای مورد تایید سازمان غذا و داروی امریکا قرار گرفت. تری فلونامید با مهار سلولهای ایمنی سبب مهار بیماری ام اس می شود. تری فلونامید تا حدود 32 درصد سبب کاستن از حمله جدید می شود. این دارو بصورت قرص های 7 و 14 میلیگرمی یک بار در روز تجویز می شود. دارو را می توان همراه با غذا یا با شکم خالی مصرف کرد. در ایران این دارو با نام تبازیو (Tebazio) عرضه شده است.

عوارض دارو:

شایعترین عوارض دارو اسهال، عوارض کبدی، تهوع، آنفلانزا و ریزش و نازک شدن مو است. با توجه به عوارض احتمالی انجام دوره ای آزمایش گلبولهای خونی و کارکرد کبدی و کلیوی و ثبت فشار خون ضروری است. در صورت بروز علایم تهوع، استفراغ، درد شکم، بی اشتهایی، خستگی، زردی پوست و چشم و تیرگی ادرار به باید پزشک معالج مراجعه کرد. مصرف این دارو در بیماران باردار ممنوع است لذا خانمهای متاهل باید از روش های جلوگیری از بارداری مناسب استفاده کنند و قبل از شروع دارو آزمایش بارداری داده شود. بعلاوه تا دو سال بعد از قطع دارو نیز بهتر است بارداری صورت نگیرد. مصرف این دارو در مردانی که قصد داشتن فرزند را دارند نیز توصیه نمی شود و آنان نیز باید در طی مصرف دارو از روش های مناسب جلوگیری استفاده کنند.

دی متیل فومارات (Dimethyl Fumarate):

این دارو با نام تجارتی Tecfideraدر سال 2013 برای درمان بیماران مبتلا به ام اس با سیر حمله ای مورد تایید سازمان غذا و داروی امریکا قرار گرفت. این دارو علاوه بر اثرات مهار سلولهای ایمنی، اثرات ضد اکسیدان نیز دارد که می تواند سبب محافظت بیشتر سلولهای عصبی مغز و نخاع شود.

            فومارات تا 49 درصد از احتمال بروز حمله جدید و تا 38 درصد از پیشرفت ناتوانی بیمار می کاهد. این دارو به صورت کپسول های ژلاتینی 120 و 240میلیگرمی برای مصرف دو بار در روز عرضه شده است. ابتدا در هفته اول مقدار 120 میلیگرمی هر 12 ساعت مصرف می شود وسپس به نوع 240 میلیگرم هر 12 ساعت تبدیل می شود. دارو را می توان همراه غذا میل کرد با اینکار از شدت برافروختگی ناشی از دارو کاسته می شود. دارو باید بدون جویده شدن قورت داده شود. درایران این دارو بنامهای Cinnotec و Diphosel و myellobiox در دسترس بیماران قرار دارد.

عوارض دارو:

شایعترین عوارض دارو برافروختگی و عوارض گوارشی شامل اسهال، تهوع و درد سر دل است. دارو ممکن است سبب کاهش تعداد گلبول های سفید شود. اگر نیم ساعت قبل از خوردن دارو آسپیرین بدون پوشش خورده شود از میزان گر گرفتگی و برافروختگی کم می شود. مصرف دارو در میانه غذا بویژه غذای چرب از شدت عوارض گوارشی دارو می کاهد. بمرور زمان از شدت این عوارض کاسته شده و تحمل دارو راحت تر می شود.

چه روش‌های درمانی برای ام اس وجود دارد؟

گر چه هنوز درمان قطعی برای بیماری ام اس پیدا نشده است اما روش‌های متعددی برای کاهش سرعت پیشرفت بیماری و همین‌طور فروکش سریع‌تر هر حمله و کاستن از ناتوانی‌ها و علائم آزاردهنده وجود دارد. بعلاوه در حال حاضر تحقیقات وسیعی برای دستیابی به روش‌های موثرتر درمانی وجود دارد و به نظر می‌رسد در سال‌های آینده درمان‌‌های جدیدتری کشف شود. در حال حاضر روش‌های درمانی این بیماری را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد.

 

درمان‌هایی که در حملات عود بیماری بکار می‌‌روند:

1. متیل‌پردنیزولون
2. ACTH
3. تعویض پلاسما (پلاسما فرز)

 

درمان‌هایی که سرعت پیشرفت بیماری را کم می‌کنند:

• داروهای تزریقی:

1. انواع انترفرون بتا ( آونکس، بتافرون، ربیف)
2. گلاتیرامر (کوپاکسون) Copaxone)
3. ناتالیزوماب (تای سابری) (Tysabri)
4. میتوکسانترون (نووانترون) (Novantrone)
5. آلمتوزوماب (لمترادا) (Lemtrada)

 

• داروهای خوراکی:

1. فینگولیمد (جیلینیا) (Gilenya)
2. تری فلونامید (آباجیو) (Aubagio)
3. دی متیل فومارات (تکفیدرا) (Tecfidera)

درمان‌هائیکه سبب تخفیف علائم بیماری می‌شوند:

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office