پیشگیری از بیماری آلزایمر و زوال عقلی:

با توجه به نبود درمان قطعی برای بیماری آلزایمر توجه زیادی در جهت شناخت عوامل مستعد کننده و پیشگیری کننده به بیماری معطوف شده است که مهمترین آنها شامل موارد زیر است:
ویتامین ها و ضد اکسیدان ها: آزاد شدن رادیکالهای آزاد و مواد اکسیدان سبب آسیب بیشتر سلولی می شود. بر همین اساس توصیه های زیادی در مورد مصرف غذاهای حاوی ویتامین E و بتا کاروتن که اثر ضد اکسیدان دارند شده است گرچه هنوز اثر بخشی این توصیه ها به اثبات نرسیده است. بهترین منابع غذایی ویتامین E شامل آجیل، مارگارین و روغن های گیاهی مثل روغن جوانه گندم، سویا، بادام، گردو، فندق، ذرت، دانه کتان و زیتون است. منابع غذایی غنی بتاکاروتن شامل سبزی ‌های زرد و نارنجی و میوه‌ ها و سبزی‌ های دارای برگ سبز تیره هستند. هویج، کدو حلوایی، فلفل دلمه‌ ای زرد و قرمز، گوجه ‌فرنگی، برگ‌ های سبز تیره کاهو، چغندر، اسفناج، هلو، شلیل، آلو، زردآلو، گرمک، طالبی، انبه، خرمالو و نارنگی از جمله منابع غذایی عمده ی بتاکاروتن هستند.

ویتامین های گروه ب: در مطالعات متعددی دیده شده است که کمبود ویتامین ب6، ب12 و فولیک اسید و زیادی هوموسیستئین خطر بیماری آلزایمر را بیشتر می کرده است البته در مطالعات دیگر چنین چیزی به اثبات نرسیده است. ویتامین ب-12 در غذاهای حاوی پروتئین حیوانی وجود دارد. غنی ترین منبع ویتامین ب 12، کبد و کلیه هستند. دیگر منابع خوب برای این ویتامین شامل شیر، تخم مرغ، ماهی و پنیر است. ویتامین ب۶، در سبوس گندم، جو، ساردین، مرغ، گوشت، برنج قهوه‌ای، کلم، میوه خشک و تخم مرغ وجود دارد. غذاهای حاوی اسید فولیک شامل کبد، عدسی، سبوس برنج، مخمر آبجو، آرد سویا، نخود چشم سیاه، لوبیای مرمری، لوبیا قرمز، بادام زمینی، اسفناج، برگ شلغم، لوبیا، گندم و مارچوبه هستند. در فرآورده های غذایی جوشیده یا حرارت داده شده، اسید فولیک از بین می رود. نگه داشتن غذا در حرارت اتاق به مدت طولانی نیز می تواند محتوای اسید فولیک آن را از بین ببرد.

امگا3: منابع غذایی سرشار از امگا3 احتمال بروز آلزایمر را کمتر می کند در حالیکه کلسترول و اسیدهای چرب خطر آلزایمر را بیشتر می کنند. اسید‌های چرب ضروری، چربی‌هایی ‌هستند که در بدن انسان ساخته نمی‌شوند و باید از طریق رژیم غذایی تامین شوند. امگا 3 در روغن بزرک (flaxseed oil)، تخم کتان، تخم کتان آسیاب شده، روغن شاه دانه، شاه دانه، گردو، تخم کدو، دانه کنجد، آواکادو، برخی از برگ‌های سبز(کلم پیچ، اسفناج، خرفه، گیاه خردل و غیره)، روغن سویا، روغن کانولا (تصفیه نشده)، روغن سبوس گندم، ماهی سالمون، ماهی ماکرو، ساردین، ماهی کولی، ماهی تن وجود دارد.

 رژیم غذایی: رژیم غذایی حاوی سبزیجات و میوه جات و همینطور مغزهای گیاهی، لوبیا و ماهی در کاهش خطر بیماری آلزایمر موثر بوده اند.

روش زندگی و فعالیت: میزان فعالیت فیزیکی و ورزش و همینطور میزان فعالیت ذهنی، مطالعه و مداخلات اجتماعی در پیشگیری از بیماری آلزایمر مؤثر بوده است.
درمان فشارخون بالا: از عوامل خطر بیماری آلزایمر و زوال عقلی، فشارخون بالای مزمن است. لذا درمان مناسب فشارخون بالا این خطر را کمتر می کند.
کلسترول بالا: کلسترول بالا از عوامل خطر بیماری آلزایمر است و درمان آن این خطر را کمتر می کند.
 

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

درمان بیماری آلزایمر:

 

در حال حاضر درمان بیماری آلزایمر بیشتر شامل درمان های علامتی، درمان اختلالات رفتاری و داروهای کاهنده سیر پیشرفت بیماری است.

درمانهای غیر دارویی:
علایم روانی و مشکلات رفتاری از جمله افسردگی، پرخاشگری، بدبینی، توهم و هذیان در بیماری آلزایمر شایع است. هر قدر بیماری پیشرفته تر می شود این علایم نیز بیشتر می شود. از راه های غیر دارویی کاستن از پرخاشگری و بیقراری، شناسایی و رفع عللی است که سبب پرخاشگری بیمار می شود. مثلاً از تغییر محیط زندگی و جابجا کردن وسایل وی باید اجتناب کرد. گاهی اوقات حضور افراد بیگانه و ناآشنا سبب ترس و بی قراری وی می شود. ماساژ بیمار و معطر کردن محیط و موزیک آرام در برخی بیماران سبب کاهش بیقراری می شود. ورزش های سبک و کارهای ساده مثل قدم زدن یا حتی کندن علف های هرز باغچه می تواند سبب آرامش بیمار شود.
با برخی ترفند ها مثل گذاشتن برچسب وسایل موجود روی کمد و کابینت و یا نوشتن محل وسایلی که بیمار دایم دنبال آن می گردد در مقابل بیمار، نوشتن نام دستشویی، حمام و آشپزخانه روی درب آنها و دستوراتی مثل خاموش کردن چراغ روی کلید یا بستن درب روی یخچال سبب آرامش بیمار و کاستن مشکلات ناشی از فراموشی می شود.

در برخی بیماران پرخاشگری و بیقراری موقع غروب بیشتر می شود. در این مواقع روشن کردن چراغ ها قبل از غروب، کشیدن پرده ها و سرگرم کردن بیمار با چیزی مثل تلویزیون کمک کننده خواهد بود. گاهی خوردن چای و قهوه در بعد از ظهر سبب اختلال خواب شبانه و بی قراری می شود که باید اجتناب شود. مراقبت از بیمار آلزایمر فشار مضاعفی را به فرد مراقب وی وارد می کند. بروز علایمی مثل سردرد و کمردرد، بی خوابی، تغییر خلقی، عصبانیت و غمگینی از علایم تنش بیش از حد مراقب است. فرد مراقب باید با کمک دیگران دوره هایی از تفریح و استراحت را برای خودش در نظر بگیرد.
درمانهای دارویی:
گرچه هنوز درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد اما با استفاده از داروها می توان سیر پیشرفت بیماری را کم کرد و از شدت اختلال حافظه و مشکلات رفتاری بیمار کاست. داروهای مورد تایید برای بیماری آلزایمر شامل موارد زیر است.
داروهای آرامبخش و ضد جنون: اگر با روش های غیر دارویی نتوان رفتارهای آزاردهنده، بی قراری و پرخاشگری بیمار را کمتر کرد می توان از داروهای جدید ضد جنون مثل اولانزاپین، کوتیاپین و ریسپریدون استفاده کرد. گاهی اوقات افسردگی سبب پرخاشگری بیمار است که با استفاده از داروهای ضد افسردگی مثل فلوکستین می توان آن را درمان کرد.

داروهای ضد کولین استراز: در بیماری آلزایمر مقدار استیل کولین که یکی از واسطه هایی شیمیایی مداخله گر در حافظه است کم می شود. داروهای مختلفی برای افزایش مقدار استیل کولین پایانه های عصبی استفاده می شوند از جمله ریواستیگمین (Exelon)، دونپزیل (Aricept)، و گالانتامین(Reminyl). این داروها سبب بهبود حافظه، عملکرد شناختی و عملکرد اجتماعی بیمار می شوند. این داروها تا حدودی رفتارهای غیر طبیعی بیمار را نیز اصلاح می کنند. مشکل عمده این داروها عوارض گوارشی، تهوع، استفراغ، دل پیچه و اسهال است که با افزایش تدریجی دارو، مصرف همراه صبحانه و شام و با مایعات یا آب میوه از شدت عوارض کاسته می شود.

ممانتین(Ebixa, Namenda): داروی دیگری که در درمان موارد متوسط تا شدید بیماری آلزایمر استفاده می شود و تا حدودی هم اثرات محافظتی بر روی سلولهای مغزی دارد ممانتین است. این دارو نیز سبب بهتر شدن توانایی شناختی و حافظه بیمار می شود. گیجی و منگی مهمترین عوارض این دارو هستند. دارو را می توان همراه با غذا مصرف کرد.
داروهایی که اثر بخشی آنها به تایید نرسیده است: داروها مختلف شیمیایی و گیاهی وجود دارند که بر اساس برخی مطالعات برای بیماری آلزایمر توصیه شده اند اما اثر بخشی آنها هنوز به تایید نرسیده است. ویتامین ها مثل ویتامینE، ویتامین های گروه ب، امگا 3، استروژن، جینکوبیلوبا، داروهای ضد التهاب مثل بروفن از این دسته داروها هستند.

داروهایی که اثر بخشی آنها به تایید نرسیده است: داروها مختلف شیمیایی و گیاهی وجود دارند که بر اساس برخی مطالعات برای بیماری آلزایمر توصیه شده اند اما اثر بخشی آنها هنوز به تایید نرسیده است. ویتامین ها مثل ویتامینE، ویتامین های گروه ب، امگا 3، استروژن، جینکوبیلوبا، داروهای ضد التهاب مثل بروفن از این دسته داروها هستند.
 

تشخیص بیماری آلزایمر:

 

تشخیص بیماری توسط پزشک پس از ارزیابی جنبه های مختلف حافظه، شناخت محیط و اطرافیان، ارزیابی توانایی محاسبه و رد سایر علل بویژه علل درمان پذیر صورت می گیرد.

آزمونهای مختلف روانشناختی نیز برای ارزیابی عملکرد شناختی و حافظه وجود دارد که رایج ترین آن آزمون MMSE نام دارد. این آزمون مشتمل بر سئوالات گوناگون در مورد جنبه های مختلف شناختی است که هر سئوال یک نمره می گیرد. نمره کلی آزمون 30 است. نمره کمتر از 24 احتمال اشکال در عملکرد ذهنی را مطرح می کند. البته این آزمون دارای محدودیت هایی هم می باشد از جمله میزان سواد، سن و مشکلات حرکتی و زبانی بر روی آن تأثیر گذار است.
از کارهای دیگری که در بررسی بیمار مشکوک به آلزایمر انجام می شود تصویر برداری از مغز است. تصویر برداری ارجح ام آرآی و اسکن هسته ای PET است. البته ام آرآی یافته اختصاصی برای تشخیص بیماری آلزایمر ندارد بلکه بیشتر برای رد سایر علل احتمالی زوال عقلی انجام می شود. در ام آرآی بیشتر کوچک شدن مغز دیده می شود. در ام آرآی زوال عقلی ناشی از بیماری عروقی مغز آثار تنگی عروق مغزی و سکته های ریز و متعدد همراه با کوچک شدن مغز را می توان دید.
آزمایشات خونی جهت بررسی عملکرد تیرویید، کبد و کلیه و الکترولیت های خونی، شمارش گلبولهای خونی و مقدار ویتامین ب12 و قند خون نیز معمولاً برای شناسایی علل دیگر زوال عقل انجام می شود.

 

 

 

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

 

 

علت زوال عقلی چیست؟

 

شایعترین شکل زوال عقل، بیماری آلزایمر است. این بیماری که اولین بار توسط پزشک آلمانی بنام آلویس آلزایمر توصیف شد، بیماری افراد مسن است؛ بطوریکه وقوع آن قبل از 60 سالگی بسیار نادر است. بیماری آلزایمر در مردان بیشتر از زنان بروز می کند. کمتر از 5 درصد موارد بیماری آلزایمر ارثی است و بیشتر این موارد هم قبل از 65 سالگی بروز می کند.

دومین علت شایع زوال عقل بیماریهای عروقی مغز است. در این موارد بعلت تنگی عروق مغزی، خونرسانی به مغز به خوبی انجام نمی شود. در برخی موارد، سابقه حملات مکرر سکته مغزی وجود دارد. فشار خون بالا، دیابت، کلسترول بالا و بیماری قلبی از عوامل مستعد کننده این نوع زوال عقلی هستند.

بیماریهای مختلف تحلیل برنده مغز مثل بیماری پارکینسون، دمانس اجسام لویی، عفونت های مغزی مزمن مثل ایدز و جنون گاوی نیز سبب علایم زوال عقلی می شوند.

از مهمترین علل دیگر زوال عقلی، علل درمان پذیر آن است. از این گروه می توان به دمانس ناشی از عوارض دارویی (داروهای آرامبخش، مسکن ها، کورتیکوستروییدها، داروهای ضد جنون و داروهای ضد گیرنده استیل کولین)، مصرف الکل، بیماریهای تیرویید، کمبود ویتامین ب 12، اختلالات الکترولیتی کمبود سدیم و زیادی کلسیم، نارسایی کبد و کلیه، افسردگی، تومورهای مغزی، تجمع مزمن خون در زیر پرده دور مغز، مننژیت های مزمن، و هیدروسفالی با فشار طبیعی  اشاره کرد. با درمان به موقع این علل علایم زوال مغزی بهبودی می یابد.

زوال عقل (دمانس) چیست؟

زوال عقل (دمانس) چیست؟

زوال عقل یا دمانس یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که بتدریج توانایی های ذهنی بیمار تحلیل می رود. بارزترین تظاهر زوال عقل اختلال حافظه است. اختلال حافظه معمولاً بتدریج ایجاد شده و پیشرفت می کند. در ابتدا اختلال حافظه به وقایع و آموخته های اخیر محدود می شود ولی بتدریج خاطرات قدیمی هم آسیب می بینند. بیمار پاسخ سئوالی را که چند لحظه قبل پرسیده است فراموش می کند و مجدداً همان سئوال را می پرسد. بیمار وسایلش را گم می کند و نمیداند کجا گذاشته است. در خرید و پرداخت پول دچار مشکل می شود و نمیتواند حساب دارائیش را نگه دارد.
بتدریج در شناخت دوستان و آشنایان و نام بردن اسامی آنها نیز مشکل ایجاد می شود. کم کم مشکل مسیر یابی پیدا شده و اگر تنها از منزل بیرون برود ممکن است گم شود. در موارد شدیدتر حتی در تشخیص اطاق خواب، آشپزخانه، دستشویی و حمام در منزل خودش هم مشکل پیدا می کند. بروز اختلال در حافظه و روند تفکر سبب آسیب عملکردهای اجتماعی و شخصی بیمار شده و در نتیجه ممکن است سبب افسردگی، عصبانیت و پرخاشگری بیمار شود.

یکی از مشکلات زوال عقل بروز توهم و هذیان است. مثلاً بیمار فکر کند همسرش به وی خیانت کرده است و یا همسایگان و پرستارش قصد آسیب رساندن و توطئه علیه وی را دارند. بیمار ممکن است به فرزندانش بدبین شود. گاهی اوقات بیمار افرادی را که نیستند می بیند مثلاً والدین فوت شده یا اقوام دیگر.

در موارد شدید بیمار برای انجام کارهای اولیه شخصی نیاز به کمک پیدا می کند و ممکن است توانایی کنترل ادرار و مدفوع را هم از دست دهد. بیمار دچار زوال عقل ممکن است در تکلم و یافتن کلمات مناسب مشکل پیدا کند و در نتیجه کم حرف و گوشه گیر شود. در موارد پیشرفته تر بیمار آگاهیش را نسبت به بیماری از دست داده و نمیداند دچار ناتوانی در انجام برخی کارها است و ممکن است کارهای خطر ساز انجام دهد. بتدریج ممکن است توانایی حرکتی بیمار هم دستخوش آسیب شده و مکرراً تعادلش را از دست داده زمین بخورد.

 

 

 

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office