بیماری پارکینسون و آپومورفین

سئوال:

بیمار پارکینسونی هستم، سن من ۴۱ ساله و از ۵ سال پیش درگیر شده‌ام. ۳ ساله دارو میخورم ولی بدلیل پیشرفت سریع بیماری الان روزی ۹ نوبت ۳/۴ ایزیکام میخورم

عمده مشکلم آن و آف (ON و Off) شدن داروست و زمان آن شدن اذیت میشم مخصوصا وقتی که غذا میخورم تا ۵ ساعت دارو اثر نکرده و با ایزیکام ۲۵۰ بعدی، آن میشوم. تقریبا دوام دارو ۱.۵ هست.

 بمن پیشنهاد پمپ آپومورفین شده است ولی بدلیل عدم توان مالی تا الان اقدامی نکرده ام. 

با پرامی پکسول هم مشکل دارم. الان مشکلم گرفتگی و خشکی عضلات مخصوصا در خواب شبانه است. نظرتون درباره این دارو چیست؟

 

پاسخ:

 

بیماری پارکینسون پیشرونده است و به مروز زمان شدت علایم و مشکل حرکتی بیشتر می شود. در حال حاضر موثرترین درمان دارویی این بیماری ترکیبات لوودوپا است که با اسامی تجاری مختلفی از جمله ایزیکام، نوراستور، لووپارکین، مادوپار، پارکین سی و پارکوهیل در دسترس است. 

در ابتدا پاسخ درمانی به لوودوپا بسیار خوب و موثر است اما بتدریج طول اثر دارو کم شده و برای کم کردن نوسانات خاموش و روشن شدن  (خشکی در مرحله خاموشی و حرکات اضافی در مرحله روشن بودن)، نیاز به کم کردن فاصله مصرف دارو داریم. بطوریکه برای جلوگیری از خشکی و جمود گاهی لازم است هر ۱-۲ ساعت دارو مصرف شود. 

مشکل دیگر تاخیر در شروع اثر دارو با مصرف لوودپا است. شروع اثر دارو هر دفعه ممکن است تغییر کند یک بار نیم ساعت و بار دیگر یک‌ساعت طول بکشد. اگر دارو با معده خالی و مقداری آب مصرف شود و یا حتی دارو ابتدا حل و سپس مصرف شود، شروع اثر دارو سریع‌تر خواهد بود. مصرف لوودوپا همراه با غذا سبب تاخیر در جذب و شروع اثر دارو می‌شود. از مشکلات شایع بیماری پارکینسون، یبوست و مشکلات گوارشی است که سبب اختلال بیشتر در جذب دارو می‌شود. مصرف مکمل‌های پروبیوتیک مثل فمی‌لاکت سبب اصلاح محیط میکروبی روده شده و می‌تواند در بهبود جذب دارو کمک کننده باشد. 

در مواردی‌که دوره‌های خاموشی ( جمود و خشکی) کم باشد برای خروج از خاموشی می‌توان از قلم تزریقی آپومورفین نیز کمک گرفت. اما اگر دوره‌های خاموشی زیاد باشد بهتر است  از پمپ آپومورفین که بصورت تنظیم شده مقدار ثابتی از دارو را از طریق زیر پوست تزریق می‌کند، استفاده کرد. از پمپ در طی روز که بیمار نیاز به فعالیت دارد استفاده می‌شود.

برای اینکه شب بیمار  توانایی جابجا شدن بهتری در بستر داشته باشد و صبح نیز توانایی ابتدایی حرکت مناسب‌تری داشته باشد می‌توان از داروی آهسته‌رهش لوودوپا مثل پارکوهیل استفاده کرد. آزاد شدن دارو در این نوع داروها تدریجی‌تر از انواع معمولی لوودوپا مثل نوراستور و لووپارکین و پارکین‌سی است و سبب می‌شود شب تا صبح که بیمار خواب است مقداری دارو به بدن برسد. اما شروع اثر این دارو آهسته‌‌تر از لوودوپای معمولی است و میزان جذب آن نیز همیشه یکنواخت نیست. بنابراین گزینه مناسبی برای جایگزینی لوودوپای معمولی تقسیم شده در هر ۱-۲ ساعت مصرف روزانه یا پمپ آپومورفین نیست. 

در نهایت اگر مشکل حرکتی و بویژه لرزش آزاردهنده باشد می‌توان از کاشت الکترود مغزی DBS کمک گرفت.

بهترین رژیم غذایی برای ام اس

 

در بروز بیماری ام‌اس عوامل متعدد محیطی و ژنتیکی نقش دارند و در میان عوامل محیطی، تغذیه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

تغذیه با تغییر محیط میکروبی روده و یا با تاثیر  مستقیم بر روی سیستم ایمنی بدن، می تواند سبب افزایش خطر حمله و پیشرفت بیماری و یا کاهش شدت بیماری ام‌اس شود.

گرچه در مورد اهمیت تغذیه‌ای در بیماری ام‌اس تقریبا اتفاق نظر وجود دارد، اما نتایج مطالعات حیوانی و انسانی نقش تغذیه‌ در ام‌اس بسیار متناقض و مبهم است.

مهمترین عوامل تغذیه‌ای موثر بر بیماری ام‌اس شامل ویتامین د، چاقی، نمک و چربی مواد غذایی هستند.

فلور میکروبی روده

فلور میکروبی روده بیمار ام‌اس با سایر افراد متفاوت بوده است

میکروب‌های تولید کننده سموم آسیب رسان به غلاف میلین عصبی و سد خونی مغز در روده بیماران مبتلا به ام اس بیشتر و میکروب‌های تولید کننده اسیدهای چرب زنجیره کوتاه که سبب تنظیم سیستم ایمنی می‌شوند کمتر از سایر افراد بوده است.

در برخی مطالعات اولیه تجویز پروبیوتیک‌های حاوی میکروبهای ضروری روده سبب کاهش علایم و شدت بیماری شده است.

 

نمک

در مطالعات حیوانی مصرف زیاد نمک سبب آسیب فلور میکروبی طبیعی روده و در نتیجه کاهش تولید اسیدهای چرب زنجیره کوتاه و در نتیجه سبب افزایش التهاب مغزی می‌شود.

البته یافته‌های بالینی (انسانی) هنوز چنین رابطه‌ای بین نمک مصرفی و عود ام‌اس را ثابت نکرده‌ است.

ولی مصرف زیاد نمک سبب افزایش فشار خون و عوارض ناشی از آن می‌شود.

 

امگا3 و 6

گرچه اسیدهای چرب غیر اشباع سبب کاهش التهاب می‌شوند ولی یافته‌های بالینی هنوز تاثیر امگا۳ و امگا۶ و آلفا لینولئیک اسید را در کاهش شدت و عود ام‌اس را ثابت نکرده‌اند.

 

لبنیات

یافته‌های تحقیقاتی رابطه بین مصرف لبنیات و بروز یا تشدید بیماری ام اس بسیار متناقض است. برخی یافته‌های قدیمی افزایش احتمال بروز بیماری ام‌اس را با مصرف شیر گاو نشان ‌داده است، اما مطالعات جدیدتر چنین ارتباطی را بین مصرف شیر در نوجوانی و بیماری ام اس، نشان نداده است.

رابطه مصرف شیر و تشدید بیماری ام‌اس هم متناقض است در برخی سبب تشدید و برخی سبب تخفیف علایم شده است. یکی از علل مهم تناقضات در نتایج تحقیقات، تفاوت  نوع شیر و لبنیات مصرفی است.

روزه داری

روزه‌داری سبب بهبود فلور میکروبی روده و رشد باکتری‌های کاهنده التهاب مغزی می‌شود.

روزه‌داری در بیماران ام‌اس سبب احساس بهتر بودن، کاهش وزن و کاهش افسردگی شده است  اما تاثیری در کاهش عود ام اس نداشته است.

ویتامین د

ویتامین د در تنظیم سیستم ایمنی نقش دارد و کمبود آن در پیدایش و تشدید بیماری ام‌اس موثر بوده است.

گرچه مهمترین منبع تولید ویتامین د، تماس با نور خورشید است اما معمولا برای تامین نیاز بدن کافی نیست و باید بصورت کمکی مصرف شود.

چربی و چاقی

مصرف چربی بویژه چربی‌های اشباع سبب افزایش کلسترول خون بویژه نوعLDL  می شود که بنوبه خود موجب تشدید التهاب می‌شود.

هر ۱۰ درصد افزایش مصرف چربی حدود ۵۶ درصد خطر عود ام اس را بیشتر می‌کند و بلعکس کاهش مصرف چربی خطر عود را کمتر می‌کند.

چاقی در نوجوانی خطر ابتلای به ام‌اس را زیاد می کند.

چاقی در بیمار مبتلا به ام اس سبب تشدید بیماری می‌شود.

 

بهترین رژیم غذایی برای ام اس

بهترین رژیم غذایی برای بیماری ام‌اس شامل مصرف بیشتر میوه و سبزیجات، حبوبات و غلات کامل و مصرف کمتر قند و گوشت قرمز و غذاهای فرآوری شده است. رعایت این رژیم تا حدود ۲۰ درصد از شدت بیماری می کاهد.

مصرف میوه و سبزیجات سبب اصلاح فلور میکروبی روده و افزایش تولید اسیدهای چرب زنجیره کوتاه و بدنبال آن کاهش شدت و عود بیماری می‌شود.

 

رژیم غذایی مدیترانه ای

رژیم غذایی مدیترانه‌ای که حاوی مقادیر زیاد اسیدهای  چرب غیر اشباع و مقدار اندک چربی‌های اشباع و نمک است هم در برخی مطالعات محدود، سبب کاهش شدت و عود بیماری شده است.

بعلاوه رژیم مدیترانه‌ای اثرات مفیدی در پیشگیری از بیماری‌های عروقی دارد.

رژیم غذایی مدیترانه‌ای که حاوی مقادیر زیاد اسیدهای  چرب غیر اشباع و مقدار اندک چربی‌های اشباع و نمک است هم در برخی مطالعات محدود، سبب کاهش شدت و عود بیماری شده است.