💊💊💊💊💊💊 ریتوکسیماب💊💊💊💊💊💊
🔴 ریتوکسیماب یک داروی تزریقی وریدی از جنس پادتن بر ضد لنفوسیت B است. این دارو به روش مهندسی ژنتیک از مواد پروتئینی موش و انسان تولید شده است و با اتصال به لنفوسیت‌های ب دارای گیرنده‌ای بنام CD20 سبب از بین رفتن آن می شود.
🔵 این دارو در ابتدا برای درمان نوع خاصی از سرطان خون و لنفوم تولید و مورد استفاده قرار گرفت ولی بتدریج و با شناخت نقش لنفوسیت‌های B در بیماریهای خودایمنی مثل روماتیسم مفصلی، بتدریج در درمان این بیماریها نیز از آن استفاده شد.
🔴 در بروز بیماری ام اس لنفوسیت‌های T و B نقش دارند. اکثر داروهای ام اس با مکانیسم‌های متفاوتی بر روی لنفوسیت T و تا حدودی لنفوسیت B اثر می کنند. اما ریتوکسیماب و اکرلیزوماب بطور اختصاصی بر روی گروه خاصی از لنفوسیت‌های B که دارای گیرنده CD20 هستند و نقش اساسی در بیماری ام اس دارند اثر کرده و آنها را از بین می برد.
🔵 بعد از حدود چهار هفته از تزریق دارو تقریباً تمام لنفوسیت‌هایی که این گیرنده خاص بر روی آن است از سطح خون محو می شود. گرچه دارو ظرف حدود یک ماه از بدن خارج می شود ولی حدود ۶ الی ۹ ماه طول می کشد تا تعداد لنفوسیتB مجدداً به سطح طبیعی اولیه بازگردد. به همین دلیل دوره‌های تزریق دارو معمولاً هر ۶ ماه می باشد.
🔴 گرچه مطالعات زیادی بر روی نقش ریتوکسیماب در درمان ام اس انجام شده است اما داروی مشابه آن بنام اکرلی زوماب که در تهیه آن فقط پروتئین انسانی بکار گرفته شده است و واکنش‌های حساسیتی حین تزریق کمتری دارد، به سازمان غذا و دارو امریکا معرفی و مجوز استفاده را دریافت کرده است. بعلت گرانی اکرلیزوماب، صاحب نظران در بسیاری از کشورها استفاده از ریتوکسیماب بجای اکرلی زوماب را در ام اس عود کننده مجاز اعلام کرده‌اند. اکرلی زوماب و ریتوکسیماب بعنوان داروی خط دوم درمان در کسانیکه داروهای خط اول با شکست مواجه شده است تجویز می شود.
🔵 در اکثر بیماران بویژه در نوبت اول تزریق عوارض حساسیتی مثل تب و لرز، سردرد و درد بدن، کهیر، خارش بدن و آبریزش بینی بروز می کند. به همین دلیل قبل از تزریق ریتوکسیماب، داروی ضد حساسیت، استامینوفن و کورتن داده می شود تا از شدت این واکنش‌ها کاسته شود. برای کاهش شدت عوارض حساسیتی، دارو با سرعت خیلی آهسته و طی حدود ۴-۵ ساعت تزریق می‌شود.
🔴 از عوارض دیگر ساعات اولیه تزریق دارو، افت فشار خون است. بنابراین بهتر است تزریق در حالت دراز کش باشد و اگر بیمار داروی ضد فشار خون مصرف می کند، بهتر است با مجوز پزشک معالج، آن روز داروی فشار خون را کمتر مصرف کند و پس از ثبات فشار خون بعد از چند ساعت از اتمام تزریق و رفع عوارض، داروهای فشار خون را به روال قبل ادامه دهد.
🔵 از عوارض غیر شایع اما مهم ریتوکسیماب، عفونت‌ها است. از آنجاییکه دارو سبب تضعیف سیستم ایمنی می شود خطر عفونت‌ها بویژه عفونت‌های تنفسی و فعال شدن هپاتیت ویروسی نهفته بیشتر می شود. بنابراین بهتر است بیمار از مواجهه با بیماران سرماخورده و واگیر اجتناب نماید.
🔴 گرچه قبل از شروع درمان، وضعیت ایمنی و آلودگی بیمار به برخی عفونت‌ها مثل هپاتیت ویروسی، بیماری سل و عفونت‌های ریه و ادرار بررسی می شود. اما در صورت بروز علایم عفونت ریوی ( تب و لرز، سرفه، خلط و تنگی نفس) و یا هپاتیت ( تب، تهوع و استفراغ و زردی) و یا ضایعه و طاول پوستی زونا و آبله مرغان و یا علایم عفونت ادراری ( سوزش ادرار، درد زیر شکم، بی اختیاری ادرار) باید سریعا به پزشک معالج مراجعه کرد.
🔵 واکسیناسیون کامل قبل از شروع درمان در پیشگیری از عفونت‌ها بسیار مؤثر است و پزشک نیاز به کسب اطلاعات کامل از این نظر دارد. هر گونه واکسیناسیون باید حداقل ۴ هفته قبل از شروع ریتوکسیماب انجام شود. بعد از شروع دارو و تا برگشت سیستم ایمنی به حالت طبیعی، واکسن‌های ویروسی زنده مثل آبله مرغان را نمی توان تزریق کرد. تزریق واکسن‌های غیر زنده مثل هپاتیت ب و آنفلانزا نیز بعد شروع دارو تا ۹ ماه بعد از آخرین تزریق نمی توانند ایمنی کافی ایجاد کنند بهمین دلیل بررسی و تکمیل واکسیناسیون قبل شروع ریتوکسیماب توصیه می شود.
🔴 از آنجاییکه دارو از جفت عبور می کند و به جنین هم می رسد در طی مصرف دارو و تا ۱۲ ماه پس از آخرین نوبت تزریق باید با روش مطمئنی از بارداری جلوگیری کرد. مقدار اندکی از دارو در شیر ترشح می شود بنابراین در طی مدت مصرف دارو تا ۶ ماه از آخرین نوبت تزریق نباید شیر داده شود.
👉 www.t.me/Ameli_Office کانال تلگرام مطب دکتر جواد عاملی
📩 @DrAmeli راه ارسال سوال📩
