شایعترین عوامل مستعدکننده به سکته مغزی شامل موارد زیر است:
|
|
|
الف) انسداد شریان
ب) پارگی شریان (خونریزی)
خونریزی مغزی اکثراً در اثر پارگی شریان اتفاق می‌افتد و در اغلب اوقات علت این خونریزی فشارخون بالای کنترل نشده است. گاهی اوقات هم علت خونریزی نقص‌های مادرزادی دیواره شریانی و یا کلاف‌های عروق غیرطبیعی با دیواره نازک است که ممکنست پاره شوند.
|
|
|
سکته مغزی (stroke) یا حادثه عروقی مغزی در اثر اختلال خونرسانی به بخشی از مغز و در نتیجه مرگ سلولی در آن ناحیه پدید می‌آید. زمانیکه خونرسانی به بخشی از مغز مختل شود مواد اولیه حیات سلولی یعنی اکسیژن و گلوکز به مغز نرسیده و در نتیجه مرگ سلولهای مغزی ایجاد میشود. اختلال در خونرسانی به مغز ممکنست به شکل مسدود شدن شریان و نرسیدن خون به آن بخش از مغز و یا پارگی شریان وخونریزی در مغز اتفاق بیفتد. کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office |
|
|
|
عوامل متعددی در تشدیدو بروز سردرد میگرنی موثر هستند. با کنترل این عوامل تا حدود زیادی می توان از بروز سردرد میگرنی کاست و نیاز به درمان دارویی را نیز کم کرد.
تغییرات شدید حرارتی چه سما و چه گرما در بروز سردرد میگرنی موثرند. نور شدید آفتاب از عوامل شایع بروز سردرد می باشد. با زدن عینک آفتابی و اجتناب از خروج از منزل در اوج گرما و آفتاب می توتن از بروز سردرد پیشگیری کرد. از طرف دیگر سرما و معرض وزش باد قرار گرفتن نیز از عوامل تشدید سردرد میگرنی است. لذا توصیه می شود در این مواقع از پوشش مناسب سر و صورت استفاده شود. خشکی هوا و تغییر رطوبت محیط از عوامل دیگر تشدید سردرد است لذا مصرف مایعات به مقدار مناسب در پیشگیری از سردرد موثر است. یکی از عوامل تشدید سردرد تغییر فشار محیط است. زمانیکه به ارتفاعات صعود می کنیم و یا در هواپیمایی نشستهایم که تنظیم فشار داخلی مناسب ندارد نیز از جمله مواقعی است تشدید سردرد را تجربه خواهیم کرد. مصرف مایعات و صعود تدریجی تر و تنظیم فشار محیط از روش های مناسب پیشگیری هستند.
از عوامل مهم دیگر تشدید سردرد قرار گرفتن در معرض بوهای تند، بوی عطر و ادکلن، رنگ، بنزین و تینر می باشد. در برخی از افراد نوع و شدت حساسیت به بوها با بقیه متفاوت است لذا با دقت در این موضوع می توان از عطر و ادکلنی که سبب تشدید سردرد نشود استفاده کرد.
محکم بستن موی سرو یا استفاده از گل سرهایی که فشار غیر معمول به سر وارد می کند و همینطور کلاه تنگ و کش مو از عوامل تشدید سردرد هستند.
فعالیت شدید بدنی و خستگی شدیدو همینطور فعالیت جنسی از عواملی هستند که می توانند سبب بروز سردرد میگرنی شوند. اما فعالیت سبک ورزشی، نرمش و ورزش های کششی علاوه بر ایجاد احساس نشاط در تسکین سردرد میگرنی موثر هستند. شروع بی مقدمه فعالیت بدنی سنگین، عدم تغدیه مناسب و مصرف مایعات قبل از فعالیت و همینطور برخورد توپ با سر در حین ورزش از عوامل تشدید سردرد حین فعالیت هستند. ورزشهایی مثل شنا، دوی آهسته، دوچرخه سواری، نرمش و رقص از ورزشهای مناسب بیماران میگرنی هستند.
غذاها از عوامل شایع تشدید حمله سردرد میگرنی هستند. البته یک نوع غذا در یک فرد ممکن است سبب سردرد شود ولی در دیگری خیر. بنابراین هر فردی باید غذاهای محرک در خودش را شناسایی کند. مواد غذایی زیر در بین شایعترین عوامل غذایی محرک سردرد قرار دارند: تیرامین و فنیل اتیلامین: شکلات، پنیر مانده و تخمیر شده مثل پنیر چدار، مواد غذایی حاوی سویا، آجیل، سرکه قرمز و بالزامیک و الکل از جمله مواد غذایی حاوی این اسید امینه ها بوده و در تشدید میگرن مؤثر هستند.
باید بدانیم که محتوای تیرامین مواد
غذایی با ماندگی غذا، بویژه اگر غذا خارج از یخچال و در ظروف با بسته بندی
نامناسب نگهداری شده باشد، بیشتر می شود. بنابراین باید از صرف غذاهای
مانده اجتناب شود. تانن: در برخی افراد خوراکی های حاوی تانن سبب تشدید میگرن می شوند. چای، سیب بویژه سیب قرمز، آب سیب و گلابی از جمله خوراکی های حاوی تانن هستند. سولفیت: سولفیت از مواد نگهدانده در میوه های خشک شده مثل آلو، انجیر و زردآلو است. لذا در برخی افراد میوه های خشک شده از عوامل بروز سردرد میگرنی هستند. ادویجات: اکثر ادویجات و فلفل حاوی عوامل محرک سردرد مثل منوسدیم گلوتامات هستند. آسپارتام: آسپارتام ماده ای است که به عنوان شیرین کننده کم کالری در نوشابه های رژیمی و سایر مواد غذایی کم کالری مورد استفاده قرار می گیرد.
کافئین: کافئین در برخی
افراد سبب تخفیف سردرد و در برخی دیگر سبب تشدید می شود لذا هر فردی باید
بر اساس تجربه خودش رفتار کند. قهوه، چای سیاه و سبز و نوشابه های کولا از
مواد حاوی کافئین هستند. کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office |
سردرد میگرنی دومین سردرد شایع انسان است. شیوع این سردرد در خانم ها 3-4 برابر مردان است بطوریکه در 17 درصد خانمها این سردرد دیده می شود. اکثراً سردرد از سنین نوجوانی و جوانی شروع می شود. در اکثر بیماران زمینه ارثی برای میگرن وجود دارد و خطر بروز سردرد میگرن در خانواده بیمار 4 برابر است.
خصوصیات سردرد میگرن: سردرد میگرن اغلب یک طرفه و بیشتر در شقیقه ها و پیشانی است؛ و اغلب حالت ضربانی دارد. اما ممکن است سردرد در سایر نواحی سر مثل پس سر و یا بصورت دو طرفه نیز بروز کند. در اغلب اوقات سردرد با عطسه و فعالیت شدت می یابد. معمولاً بیماران در زمان بروز سردرد نسبت به نور و سروصدا حساس می باشند و تمایل دارند در محیط ساکت و تاریک استراحت نمایند. در اکثر اوقات با خوابیدن سردرد بهبود می یابد. برخی بیماران با فشار روی شقیقه ها احساس آرامش می کنند. از خصوصیات دیگر سردرد وجود تهوع و استفراغ مکرر در زمان سردرد است.
سردرد میگرنی معمولاً ماهی 1-4 بار تکرار می شود؛ گرچه ممکن است تعداد حملات هر چند ماه یک بار تا چند بار در هفته باشد. شروع سردرد اغلب تدریجی بوده و ظرف چند ساعت به حداکثر شدت می رسد. مدت سردرد از چند ساعت تا چند روز متغیر است. این سردرد در هر ساعتی از شبانه روز می تواند بروز کند اما بیشتر صبح ها بعد از گذشت چند ساعت از بیداری شروع می شود.
اغلب اوقات با افزایش سن از شدت و تکرار سردرد کاسته می شود، اما در برخی خانم ها با شروع یائسگی سردرد مجدداً شدت می یابد. بسیاری از خانها از تشدید سردرد در حوالی قاعدگی شکایت دارند. در برخی بیماران سردرد فقط در دوران قاعدگی رخ می دهد.
علت میگرن چیست؟ در بروز سردرد میگرنی عوامل ارثی و محیطی تواماً نقش دارند. در اکثر بیماران سابقه سردرد میگرنی در سایر افراد خانواده وجود دارد. در این افراد آستانه بروز سردرد پایین است و قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی سبب شروع سردرد در آنها می شود. در زمان بروز سردرد میگرنی تغییرات بیوشیمیایی وسیعی در مغز رخ می دهد که حاصل آن التهاب عروق و اتساع عروق مغزی است. عامل دیگری که در بروز سردرد میگرنی مطرح شده است بسته نشدن سوراخ بین دو دهلیز قلب است؛ بطوریکه دیده شده شیوع سردرد میگرنی در این افراد بیش از جامعه است و در بیماران میگرنی هم احتمال وجود این عارضه بیشتر بوده است. اما اینکه برطرف کردن این عارضه سبب درمان میگرن می شود و یا چه رابطه ای بین این دو عارضه وجود دارد هنوز مشخص نشده است.
گرما و سرما، قرار گرقتن در معرض نور خورشید و هوای آلوده، گاهی اوقات عطر و ادکلن و دود سیگار از عوامل محیطی شروع کننده سردرد هستند. از دیگر عوامل تشدید سردرد می توان گرسنگی، بی خوابی، مصرف برخی داروهای قلبی، قرص های هورمونی جلوگیری از بارداری، ادویجات، فلفل، غذاهای مانده و کنسرو شده، پنیر مانده، سوسیس و کالباس، ماهی شور، مخمرها، شکلات، کاکائو، آسپارتام، آجیل، غذاهای چرب و سرخ کردنی، الکل، خستگی و اضطراب را نام برد. لازم به ذکر است که عوامل مذکور در همه بیماران سبب سردرد نمی شود بلکه هر فرد ممکنست فقط با برخی از این عواملی دچار سردرد شود.
انواع میگرن: میگرن بدون پیش درآمد عصبی: این میگرن که به میگرن معمولی نیز معروف است شایعترین نوع میگرن است. در این حالت حملات سردرد بطور ناگهانی و غیر منتظره و بدون علامت هشدار دهنده ای شروع می شود. خصوصیات سردرد میگرنی شامل حالت ضربانی، یک طرفه بودن، تهوع و استفراغ، حساسیت به نور و صدا و تشدید سردرد با فعالیت در اکثر بیماران وجود دارد. میگرن با پیش درآمد عصبی(اورا): در این نوع میگرن قبل یا گاهی همراه سردرد علایمی بروز می کند که از شروع قریب الوقوع سردرد آگاهی میدهد. در اکثر موارد این علایم بصورت اختلالات بینایی مثل جرقه زدن و نقاط نورانی در جلوی چشم، خطوط زیگزاگ و آمدن پرده ای جلو چشم است. این حالات بتدریج از یک سمت میدان دید شروع شده و پس از پوشش بخشی یا تمام میدان دید بعد از چند دقیقه برطرف می شود. معمولاً همزمان با برطرف شدن این علایم سردرد میگرنی شروع می شود. بندرت ممکنست این علایم ایجاد شود ولی سردرد بدنبالش نیاید.
عوارض میگرن: گاهی اوقات میگرن با عوارض همراه است. از جمله این عوارض می توان طولانی شدن زمان سردرد یعنی تداوم سردرد بیش از 72 ساعت و یا به حالت مزمن در آمدن میگرن را نام برد. در این حالت بیمار بیش از نیمی از ماه را با سردرد سپری می کند. از عوارض دیگر سردرد پایداری علایم عصبی است. در این حالت علایم تا یکی دو هفته باقی می ماند و یا حتی ندرتاً حالت شبه سکته در مغز ایجاد می کند.
حالات دوره ای کودکان: در این حالت کودک به صورت دوره ای دچار تهوع، استفراغ، رنگ پریدگی و خواب آلودگی می شود. گاهی اوقات حالات دوره ای به صورت حملات درد وسط شکم، بی اشتهایی، رنگ پریدگی، تهوع و استفراغ است که ممکنست تا 72 ساعت طول بکشد. گاهی نیز دوره های سرگیجه چند ساعته رخ میدهد. در تمام این حالات بیمار مابین حملات کاملاً طبیعی و بدون مشکل است.
|
|
|
|
سردرد تنشی شایعترین علت سردرد است. این سردرد اکثراً بدنبال خستگی، فشارهای عصبی و روانی ایجاد می شود. حدود 80% مردم حداقل یک بار این سردرد را تجربه کرده اند. این سردرد در خانم ها شایعتر از آقایان است. در جوامع امروزی عوامل زیادی از جمله مشکلات مالی، درگیریهای زندگی، فشار کاری و گرفتاریهای خانوادگی وجود دارند که سبب ایجاد فشارهای بیش از حد هیجانی و روانی و بروز سردرد تنشی می شوند. خصوصیات سردرد تنشی: اکثر بیماران از احساس فشار، سنگینی، درد یا احساس انقباض در سر شاکی هستند. گاهی اوقات نیز به صورت احساس سوزش و یا احساس کشیده شدن پوست سر بیان می شود. محل درد بیشتر در جلوی سر، شقیقه ها، فرق سر، پس سر و یا گاهی تمام سر است. گاهی اوقات مثل یک نوار دور تا دور سر احساس درد و فشار می کند. سردرد تنشی معمولاً حالت مرده درد و غیر ضربانی دارد. شدت این سردرد معمولاً خفیف تا متوسط است و معمولاً عصرها شدیدتر از صبح ها است. سردرد معمولاً از ابتدای صبح تا شب و اکثر روزهای هفته وجود دارد و در واقع بیمار با سردرد زندگی می کند و کارهای روزمره را نیز انجام می دهد. بسیاری از بیماران علاوه بر سردرد از درد و گرفتگی عضلات گردن و پشت، درد روی قفسه سینه، درد شانه و دست ها، احساس گرفتگی و فشار در گلو و احساس تنگی نفس، بی اشتهایی و اختلال خواب شاکی هستند. برخی از بیماران همراه با سردرد تنشی، شکایات قلبی و گوارشی مثل سوزش سردل و احساس نفخ شکم و ترش کردن، دل درد و دل پیچه دارد که اصطلاحاً روده تحریک پذیر یا عصبی گفته می شود. انواع سردرد تنشی: سردردهای تنشی به دو شکل ممکنست تظاهر کند: سردرد تنشی دوره ای: این سردرد به صورت دوره ای و اکثراً بدنبال بروز حوادث و گرفتاری ناگهانی و یا فشار بیش از حد کاری ایجاد می شود. این سردرد معمولاً بر خلاف میگرن بدون تهوع و استفراغ است و با فعالیت تشدید نمی یابد. این سردرد چند ساعت تا چند روز طول کشیده برطرف می شود. سردرد تنشی مزمن: سردردهایی هستند که در اکثر روزهای هفته و ماه و از صبح تا شب با بیمار همراه است. این سردرد در اکثر اوقات با ناراحتی های خلقی، احساس دلتنگی و بی حوصلگی، بی علاقگی به زندگی، افسردگی، اضطراب و دلشوره، بی خوابی و یا خواب آلودگی بیش از حد، احساس خستگی و کوفتگی تمام بدن و بی اشتهایی همراه است. علت سردرد تنشی: علت بروز این سردرد در اکثر اوقات فشارهای بیش از حد عصبی و روانی است. گاهی اوقات هم به علت فشارهای کاری، خستگی زیاد و بروز درگیری در محیط کار یا منزل ایجاد می شود. علاوه بر عوامل محیطی، عوامل مستعد کننده درونی که حالت ژنتیکی دارند نیز در بروز این سردرد نقش دارد. درمان سردرد تنشی: درمان سردرد تنشی شامل دو گروه درمان های دارویی و غیر دارویی است. در اغلب موارد لازم است ترکیبی از دو روش بکار گرفته شود. درمان دارویی: برحسب شرایط و علایم بیمار از داروهای آرامبخش مثل کلردیازپوکساید، آلپرازولام، ... و یا داروهای ضد افسردگی مثل ایمی پرامین، نورتریپتیلین، فلوکستین، ... استفاده می شود. این داروها با کاستن از اضطراب و افسردگی سبب فروکش سردرد می شوند. تاثیر درمانی این داروها بعد از 2-3 هفته نمایان می شود و روزهای ابتدای مصرف، عوارض دارو بیشتر نمایان است لذا نیاز به تحمل و صبر دارد. شایعترین عوارض این داروها خواب آلودگی، خشکی دهان، حالت گیجی و منگی، تهوع استفراغ و درد و سوزش سر دل، یبوست و افزایش اشتها است. مصرف مایعات، سبزیجات و میوه و اجتناب از مصرف زیاد مواد قندی، نشاسته ای و شیرینی جات توصیه می شود. درمان غیر دارویی: رفتار درمانی شناختی: در اکثر موارد با کاستن از استرس و اضطراب و استراحت به مقدار کافی می توان از ایجاد سردردهای تنشی جلوگیری کرد. در این روش بیمار با عوامل ایجاد استرس که در بسیاری از موارد ناشی از تفکرات غلط و سوء تفاهم است آشنا می شود؛ سپس با اصلاح پندارها و نتیجه گیری منطقی از قضایا و یافتن روش های مناسبتر برخورد با مشکلات می تواند از شدت اضطراب و تنش بکاهد. فنون ایجاد آرامش: با روش های ایجاد آرامش بطور مؤثری می شود احساس کرد که می توان بطور ارادی نشانه های تنش را برطرف کرد. یکی از ساده ترین راههای رسیدن به آرامش انجام کارهای لذت بخش و مفرح و استراحت در فواصل کارهای روزمره است. برای این کار کافی است هر روز چند دقیقه ای دراز کشیده و چند نفس عمیق کشیده و افکار را روی خاطره ای خوشایند متمرکز کرد. بیوفیدبک: در این روش بیمار با تمرین یاد می گیرد که چگونه واکنش های درونی را به کنترل در آورد. در این روش بیمار می آموزد که با تمرکز حواس عضلات را شل کند، ضربان قلب را آهسته کند و درجه حرارت بدن را تنظیم کرده و آرامش را بدست بیاورد. اوایل برای انجام این کارها وقت زیادی صرف می شود اما بتدریج به عادت تبدیل شده و ظرف چند دقیقه می توان آنرا انجام داد. فیزیوتراپی: در بسیاری از بیماران گذاشتن حوله داغ و یا کیسه یخ روی محلی که حداکثر شدت درد را دارد سبب تخفیف درد می شود. ماساژ روی شقیقه ها و نقاط دردناک و کشش گردن نیز می تواند سبب کاهش درد شود. ورزش منظم، پیاده روی و شنا در کاهش سردرد مؤثر است. |
|
|
|
با توجه به نبود درمان قطعی برای بیماری آلزایمر توجه زیادی در جهت شناخت
عوامل مستعد کننده و پیشگیری کننده به بیماری معطوف شده است که مهمترین
آنها شامل موارد زیر است: ویتامین های گروه ب: در مطالعات متعددی دیده شده است که کمبود ویتامین ب6، ب12 و فولیک اسید و زیادی هوموسیستئین خطر بیماری آلزایمر را بیشتر می کرده است البته در مطالعات دیگر چنین چیزی به اثبات نرسیده است. ویتامین ب-12 در غذاهای حاوی پروتئین حیوانی وجود دارد. غنی ترین منبع ویتامین ب 12، کبد و کلیه هستند. دیگر منابع خوب برای این ویتامین شامل شیر، تخم مرغ، ماهی و پنیر است. ویتامین ب۶، در سبوس گندم، جو، ساردین، مرغ، گوشت، برنج قهوه‌ای، کلم، میوه خشک و تخم مرغ وجود دارد. غذاهای حاوی اسید فولیک شامل کبد، عدسی، سبوس برنج، مخمر آبجو، آرد سویا، نخود چشم سیاه، لوبیای مرمری، لوبیا قرمز، بادام زمینی، اسفناج، برگ شلغم، لوبیا، گندم و مارچوبه هستند. در فرآورده های غذایی جوشیده یا حرارت داده شده، اسید فولیک از بین می رود. نگه داشتن غذا در حرارت اتاق به مدت طولانی نیز می تواند محتوای اسید فولیک آن را از بین ببرد. امگا3: منابع غذایی سرشار از امگا3 احتمال بروز آلزایمر را کمتر می کند در حالیکه کلسترول و اسیدهای چرب خطر آلزایمر را بیشتر می کنند. اسیدهای چرب ضروری، چربی‌هایی هستند که در بدن انسان ساخته نمی‌شوند و باید از طریق رژیم غذایی تامین شوند. امگا 3 در روغن بزرک (flaxseed oil)، تخم کتان، تخم کتان آسیاب شده، روغن شاه دانه، شاه دانه، گردو، تخم کدو، دانه کنجد، آواکادو، برخی از برگ‌های سبز(کلم پیچ، اسفناج، خرفه، گیاه خردل و غیره)، روغن سویا، روغن کانولا (تصفیه نشده)، روغن سبوس گندم، ماهی سالمون، ماهی ماکرو، ساردین، ماهی کولی، ماهی تن وجود دارد. رژیم غذایی: رژیم غذایی حاوی سبزیجات و میوه جات و همینطور مغزهای گیاهی، لوبیا و ماهی در کاهش خطر بیماری آلزایمر موثر بوده اند.
|
در حال حاضر درمان بیماری آلزایمر بیشتر شامل درمان های علامتی، درمان اختلالات رفتاری و داروهای کاهنده سیر پیشرفت بیماری است. درمانهای غیر دارویی:
داروهایی که اثر بخشی آنها به تایید نرسیده است: داروها مختلف شیمیایی و گیاهی وجود دارند که بر اساس برخی مطالعات برای بیماری آلزایمر توصیه شده اند اما اثر بخشی آنها هنوز به تایید نرسیده است. ویتامین ها مثل ویتامینE، ویتامین های گروه ب، امگا 3، استروژن، جینکوبیلوبا، داروهای ضد التهاب مثل بروفن از این دسته داروها هستند. |
آزمونهای مختلف روانشناختی نیز برای ارزیابی عملکرد شناختی و حافظه وجود دارد که رایج ترین آن آزمون MMSE نام دارد. این آزمون مشتمل بر سئوالات گوناگون در مورد جنبه های مختلف شناختی است که هر سئوال یک نمره می گیرد. نمره کلی آزمون 30 است. نمره کمتر از 24 احتمال اشکال در عملکرد ذهنی را مطرح می کند. البته این آزمون دارای محدودیت هایی هم می باشد از جمله میزان سواد، سن و مشکلات حرکتی و زبانی بر روی آن تأثیر گذار است.
|
