بیماری کووید و اختلال شناختی

بیماری کووید و اختلال شناختی

 

بسیاری از بیماران بهبود یافته از کرونا، تا ماهها پس از بهبودی از اختلال حافظه، بیادآوری کلمات، کاهش قدرت تمرکز و تصمیم گیری و فراموشکاری شاکی هستند. این مشکلات محدود به بیماران نیازمند بستری نبوده گرچه در بیماران نیازمند بستری بیشتر بوده است.

 

در مقایسه عوارض شناختی کووید19 بر روی 740 بیمار، شامل بیماران بستری شده، درمان در اورژانس و یا درمان سرپایی، دیده شد که سرعت تصمیم گیری، برنامه ریزی برای انجام کار و فعالیت، ثبت خاطره و بیادآوری و بیان کلمات بطور واضحی در بیماران بستری بیش از درمان شده در اورژانس و یا درمان شده سرپایی آسیب دیده است.

 

هنوز مشخص نشده است که آیا بیماری گووید می تواند سبب شروع روند آسیب تدریجی و تحلیل مغز و افزایش خطر ابتلا به بیماریهایی مانند بیماری آلزایمر و پارکینسون شود یا خیر. در بیماران با زمینه قبلی اختلال حافظه و بیماری آلزایمر که دچار بیماری کووید می شوند نیز ما شاهد تشدید اختلال شناختی و توانایی های تکلمی و کارکرد بیمار بعد از بهبودی از کووید هستیم. 

 

مطالعات نشان داده است که بیماران با زمینه قبلی آسیب مغزی، بدنبال بیماری کووید دچار آسیب بیشتر مغزی نسبت به افراد بدون زمینه بیماری مغزی می شوند. مطالعات نشان داده که بسیاری از بیمارانی که تا قبل از کووید اختلال مختصر حافظه داشته اند بعد از بهبودی از کووید دچار تشدید اختلال حافظه و بیاد آوری موضوعات تازه، نام بردن و انجام کارها و تمرکز شده اند. بنظر میرسد بیماری کووید سبب تسریع و تشدید بیماری آلزایمر می شود.

نوروپاتی شارکوماری توث

🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻پرسش و پاسخ🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻

🆔 @Ameli_Office

📩 سوال:

من خانمی 37 ساله هستم .متاهل و دارای دوفرزند می باشم. از سال 87 متوجه شدم که مشکل در دویدن و راه رفتن دارم وفعالیتهای ورزشی سنگین رو نمیتونم انجام بدم. پس از پیگیری مسجل شد بیماری شارکومارتوث دارم.

 توضیحی راجع به این بیماری تو کانال بزارین، فیزیو تراپی رو تاکی ادامه بدم ؟
برای پیگیری بچه هام آیا باید نوار عصب و عضله بگیرن یا کاریوتیپ بشن ؟

از چه سنی براشون اقدام کنم ؟


🆔 @Ameli_Office

🖋 پاسخ: 👇👇👇


✅ بیماری شارکوماریتوث، یکی از انواع نوروپاتی (بیماری عصب محیطی) ارثی است. نوروپاتی شامل بیماری‌هایی است که اعصاب دست و پا دچار آسیب می‌شود. معمولاً بیماری با احساس سوزش و گزگز و کاهش حس کف پا شروع و بتدریج به سمت بالاتر و سپس دست‌ها گسترش پیدا می کند. سپس عضلات کوچک کف پا دچار لاغری و ضعف می شود و بتدریج عضلات ساق پا و کف دست مبتلا می شود. در نتیجه بیشتر اوقات مشکل در راه رفتن پدید می آید. از علایم دیگر بیماری تغییر شکل انگشتان پا است که به پایین خمیده شده و حالت چکشی پیدا می کنند و قوس کف پا زیاد می شود. در بسیاری از افراد خانواده تنها نشانه بیماری ممکن است همین علامت باشد.

✅ نوروپاتی های ارثی انواع بسیار متفاوتی دارند. بیش از ۳۰ نقص ژنی در بروز آنها نقش دارند. اکثر موارد نوروپاتی ارثی بیماری از دهه اول و دوم زندگی شروع می شوند و با سرعت بسیار آهسته پیشرفت می کنند. بطوریکه بعد ۳۰-۴۰ سال ممکن است همچنان مشکل محدود به عضلات کوچک پا و ساق پا باقی مانده باشد. البته میزان شدت بیماری بستگی به ژنتیک آن دارد و بین افراد مختلف بسیار متفاوت است.

✅ تشخیص بیماری با معاینه و نوار عصب و عضله صورت می گیرد ولی برای تشخیص قطعی، نیاز به آزمایش ژنتیک است. گرچه بیماری اکثراً از والدین به ارث  می رسد اما گاهی بیماری بعلت موتاسیون جدید برای اولین بار در یک نفر رخ می دهد. اگر فردی در خانواده مبتلا باشد برای بررسی ابتلای سایرین، آزمایش ژنتیک کافی است. این آزمایش از بدو تولد و حتی قبل از تولد قابل انجام است.

✅ هنوز درمان مشخصی برای نوروپاتی‌ شارکوماری توث پیدا نشده است. توانبخشی مهمترین روش درمانی بیماری است. تمرین‌های کششی روزانه مانع کوتاه شدن زودرس تاندونی می شود. کاردرمانی سبب بهبود عملکرد می شود. در مواردی که کوتاهی تاندون‌ها سبب تغییر شکل پا و مشکل راه رفتن شود، درمانهای جراحی کمک کننده است. وسایل ارتوپدی در اصلاح برخی مشکلات راه رفتن مثل افتادگی مچ پا و جلوگیری از کوتاهی تاندونی مفید هستند.



👉 www.t.me/Ameli_Office    کانال تلگرام مطب دکتر جواد عاملی

📩 @DrAmeli             راه ارسال سوال📩

غش (سنکوپ)

غش یا سنکوپ (Syncope) حالتی است که فرد بدلیل کاهش خونرسانی به مغز برای چند ثانیه دچار بیهوشی و سقوط می شود و با اصلاح گردش خون مغز سریعا بهوش می آید. در موارد خفیف تر بیمار احساس سیاهی جلوی چشم و منگی و تعریق را پیدا میکند اما بیهوش نمی شود. غش یا سنکوپ عارضه بسیار شایعی است و تقریبا یکی از هر سه نفر این عارضه را حداقل یک بار تجربه کرده است. سنکوپ یکی از علل مهم آسیب های بدنی در نتیجه بیهوشی و سقوط است و تا سرحد امکان باید با آن مقابله کرد.

علل سنکوپ بسیار گوناگون است. هر علتی که بتواند خونرسانی مغز را برای چند ثانیه مختل کند می تواند سبب غش شود. یکی از موارد بسیار شایع و آشنا برای اکثر افراد شوک وازوواگال است. فرد بدنبال مشاهده صحنه هولناکی و یا دیدن خون و یا تجربه دردناک مثل کشیدن دندان، دچار احساس سیاهی جلوی چشم ها، تیره تار شدن محیط، احساس تعریق و سردی دست و پا و احساس کم آوردن نفس و حالت تهوع می شود، اگر سریعا دراز نکشد پاهایش سست شده، هوشیاریش را از دست داده و شل و بی حال روی زمین می افتد و بعد از چند ثانیه بهوش می آید. در این حالت فرد بدنبال استرس شدید و فعالیت شدید عصب واگ دچار کاهش ضربان قلب و در نتیجه افت شدید فشار خون می شود. از آنجاییکه فرد ایستاده است و خون برای رسیدن به مغز نیاز به فشار بالاتری دارد در نتیجه خونرسانی مغز کاهش پیدا می کند. اگر در همان مراحل اولیه که فرد دچار احساس سیاهی و تیره و تار شدن محیط می شود سریعا دراز بکشد یا بنشیند و سرش را بین دو پا بیاورد، خونرسانی مغز برقرار شده و از بیهوشی و غش جلوگیری می شود در غیر اینصورت بدنبال بیهوشی و سقوط روی زمین، خونرسانی مغز برقرار شده و هوشیاری بدست می آید.

از علل دیگر سنکوپ بیماری های قلبی است. زمانیکه به هر دلیلی در ضربان قلب بی نظمی رخ دهد و برای چند ثانیه وقفه ایجاد شود نیز سنکوپ رخ می دهد اما برخلاف سنکوپ وازوواگال که در حالت ایستاده رخ می دهد و علایم پیش درآمد و هشدار دهنده قبل از بی هوشی وجود دارد در سنکوب قلبی بیمار در هر شرایطی که باشد، ایستاده یا نشسته و یا دراز کش، ناگهان برای چند ثانیه بیهوش می شود.

از علل مهم دیگر سنکوپ افت وضعیتی فشار خون است یعنی در حالت دراز کش فشار خون بیمار طبیعی و یا حتی بیش از حد طبیعی است اما بعد از مدتی ایستادن بتدریج فشار خون پایین می آید تا اینکه بدلیل اختلال خونرسانی مغز بیهوشی اتفاق می افتد. در حالت طبیعی با ایستادن در حدود نیم تا یک لیتر از حجم خون در گردش به سمت پاها و احشاء درون شکم می روند و سبب افت فشار خون می شود. اما سیستم عصبی خودکار بدن با منقبض کردن عروق پاها و افزایش ضربان قلب مانع این اتفاق و افت فشار خون می شود. در بعضی از افراد سیستم عصبی خودکار بدن کارآیی مناسب نداشته و نمی تواند مانع از تجمع خون در پاها و احشاء شود در نتیجه در حالت ایستاده دچار افت وضعیتی فشار خون می شوند. بیماریهای زیادی سبب آسیب سیستم عصبی خودکار می شوند یکی از شایعترین علل آسیب سیستم عصبی خودکار بدن بیماری دیابت قندی است. از علل آشنای دیگر میتوان بیماری پارکینسون را نام برد.

تشخیص سنکوپ بر اساس علایمی که بیمار در ابتدای بروز حمله احساس می کند و شرایط بروز حمله و معاینه بیمار و ثبت فشار خون مطرح می شود. ولی برای اثبات تشخیص سنکوپ و افتراق از بیماریهای مشابه دیگر بویژه تشنج از روش های مختلف تشخیص کمک گرفته می شود. مثلا برای بررسی علل قلبی نوار قلب، اکوکاردیوگرافی و گاهی اوقات ثبت چند روزه نوار قلب و فشار خون انجام می شود. برای بررسی بیماریهای عصبی و بویژه تشنج نوار مغزی و تصویر برداری مغزی انجام می شود. برای افت وضعیتی فشار خون، بیمار بر روی تخت متحرک دراز کشیده و در حالیکه بتدریج از حالت افقی به حالت عمودی تغییر حالت می دهد فشار خون و نوار قلب ثبت می شود.

درمان سنکوپ بستگی به علت بروز آن دارد. در موارد شوک وازوواگال پرهیز از شرایطی که زمینه ساز بروز آن است مفید است. مثلا اگر موقع کشیدن خون دچار این عارضه می شویم باید اینکار در حالت درازکش انجام شود. در مواقعی که علایم پیش درآمد سنکوپ بروز می کند باید بسرعت دراز کشیده و پاها را بالا بیاوریم. 

با منقبض کردن عضلات دست و پا و باسن می توان تا حدودی مانع افت فشار خون شد. مصرف آب و مایعات و نمک بیشتر سبب بالا رفتن فشار خون و جلوگیری از افت وضعیتی فشار خون می شود. ورزش منظم با تقویت عضلات سبب کاستن از افت فشار وضعیتی می شود.

پوشیدن جوراب تنگ که تا ناحیه کمر را بپوشاند و همینطور شکم بند محکم می تواند مانع تجمع خون در عروق پاها و احشاء در حالت ایستاده شود. 

یکی از روش های مقابله با افت فشار وضعیتی بالا بردن زیر سر موقع خواب است. بهتر است در طی خواب شبانه زیر سر حدود 30 درجه بالاتر از سطح بدن قرار داشته باشد و در عوض در طی روز از دراز کشیدن طولانی پرهیز شود و به فعالیت بدنی مشغول شود.

یکی از زمانهای شایع افت فشار خون بین یک تا سه ساعت بعد از صرف غذا بویژه غذاهای پر کربوهیدرات مثل نان و برنج و سیب زمینی است. بنابراین بهتر است از ایستادن طولانی در این اوقات اجتناب شود و در صورت امکان غذاهای پرکربوهیدرات را به شام منتقل کرد که بعد از آن می تواند بخوابد.

محیط گرم و تشنگی از عوامل مهم زمینه ساز افت فشار خون هستند و باید اجتناب شود. یکی از اوقات شایع بروز سنکوپ برخواستن افراد مسن در نیمه شب از خواب برای ادرار کردن است. در این مواقع از برخواستن ناگهانی باید اجتناب شود و از باقی ماندن طولانی در دستشویی باید اجتناب شود.

در موارد سنکوپ با منشاء قلبی درمانهای قلبی و تعبیه پیس میکر در قلب مانع حمله می شود.

در موارد مقاوم به درمانهای غیر دارویی از داروهای بالابرنده فشار خون مثل فلودروکورتیزون و میدودرین استفاده می شود. 

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

کمردرد

کمردرد یکی از شایعترین دردهای انسان است بطوریکه می توان گفت تمام افراد در طول زندگی حداقل یک دوره کمردرد را تجربه می کنند. 

ستون فقرات از اجزاء مختلفی شامل مهره ها، دیسک بین مهره ها، لیگامانهای متصل کننده مهره ها به یکدیگر و نخاع و ریشه های عصبی تشکیل شده است که هر کدام از این اجزاء می توانند منشاء درد باشند. ستون فقرات از چهار ناحیه گردنی (شامل ۷ مهره)، پشتی (شامل ۱۲ مهره)، کمری (۵ مهره) و خاجی و دنبالچه در انتهای ستون فقرات تشکیل شده است. مهره ها که بر روی هم قرار میگیرد در میانه آن فضای لوله ای شکلی تشکیل می شود که نخاع در آن قرار دارد. بین هر دو مهره بالایی و پایینی سوراخی در دو طرف وجود دارد که ریشه های عصبی از آن عبور می کند. ما بین مهره ها دیسک بین مهره ای وجود دارد که ضربات و فشار عمودی به ستون فقرات را جذب و مانع آسیب مهره ها می شوند. دیسک بین مهره ای از  یک بخش ژلاتینی در مرکز و یک لایه ضخیم و محکم در اطراف تشکیل شده است که عمل ضربه گیری را انجام میدهد. مهره های ستون فقرات توسط الیافی بنام لیگامان به بکدیگر محکم می شود. 

علل کمردرد:

بیش از ۸۵ درصد کمردردها را علل غیر اختصاصی و غیر مهم تشکیل می دهند که در نتیجه حرکت نامناسب و فشار بیش از حد به ستون فقرات ایجاد شده و پس از مدتی برطرف می شود. 

بتدریج و با افزایش سن از مقدار مایع قسمت ژلاتینی دیسک بین مهره ای کاسته می شود و قوام لایه فیبری نیز کمتر می شود و به همین دلیل دیسک آسیب پذیر می شود. بتدریج در اطراف دیسک رسوب کلسیم و ایجاد زوائد استخوانی می شود که اولاً سبب کاهش قابلیت تحرک ستون فقرات می شود و ثانیاً باعث تنگ شدن مجرای عبور ریشه های عصبی و فشار بر آن می شود. این حالت اصطلاحاً تنگی کانال گفته می شود. در این حالت با مدتی راه رفتن بیمار دچار احساس درد و گرفتگی در عضلات ساق پا می شود که با مدتی استراحت برطرف می شود.

فتق دیسک بین مهره ای (herniation) از علل مهم دیگر درد کمر است.گاهی اوقات  در اثر فشار نامناسب و بیش از حد به ستون فقرات لایه فیبری دیسک پاره شده و ماده ژلاتینی درون آن بیرون زده و سبب فشار بر روی ریشه های عصبی و درد تیر کشنده در پاها می شود که اصطلاحاً درد سیاتیک گفته می شود. در موارد شدیدتر ممکن است بیرون زدگی دیسک و فشار روی ریشه های عصبی منجر به فلج و افتادگی مچ پا و یا از دست دادن توانایی کنترل ادرار و مدفوع شود. اکثر موارد بیرون زدگی دیسک مربوط به دیسک های بین مهره چهارم و پنجم کمری، پنج کمری و یکم خاجی و سوم و چهارم کمری است. در اکثر موارد که فقط کمردرد و درد در مسیر ریشه عصبی وجود دارد با مراقبت و اجتناب از فشار به کمر، بمرور زمان دیسک بیرون زده حالت چروکیدگی پیدا می کند و از شدت کمردرد کاسته می شود. اما در مواردیکه علایم آسیب شدید عصبی وجود دارد مثل از دست دادن توانایی کنترل ادرار و یا افتادگی مچ پا، اقدام فوری جراحی و براشتن فشار از روی عصب ضروریست زیرا احتمال بازیابی توانایی از دست رفته کم و بعید است. گاهی اوقات در تصویر برداری ستون فقرات برجستگی دیسک بین مهره ای (bulging) دیده می شود ولی علامتی از پارگی و فتق دیسک وجود ندارد. این حالت بسیار شایع و در نیمی از افراد بدون کمردرد هم دیده می شود و نیازی به اقدام درمانی ندارد.

گاهی اوقات بدلیل آسیب مفصل متصل کننده دو مهره به یکدیگر، مهره ها دچار لیز خوردگی  ( اسپوندیلولیستزیس) بر روی یکدیگر می شوند. شایعترین لیز خوردگی بین مهره پنجم کمری و اول خاجی رخ می دهد که مهره پنجم به جلو لیز می خورد. در اکثر موارد این لیز خوردگی در دوران جوانی و بدلیل مشکل خونرسانی مفصل بین مهره ای ایجاد می شود ولی علامتی ندارد تا اینکه در میانسالی سبب درد کمر و درد سیاتیک شده و پس از تصویر برداری از ستون فقرات تشخیص داده می شود. گاهی اوقات هم لیز خوردگی در اثر ضربات به کمر و یا بیماریهای دیگر ستون فقرات است. در موارد خفیف لیز خوردگی اجتناب از افزایش وزن و مراقبت از فشار نامناسب به ستون فقرات و انجام تمرین های تقویت عضلات کمری کفایت می کند ولی در موارد شدید و آسیب ریشه های عصبی اصلاح از طریق جراحی انجام می شود.

.

از علل دیگر کمردرد بیماری های روماتیسمی ستون فقرات است که یکی از مهمترین آنها اسپوندیلیت آنکیلوزان نام دارد. در این بیماری مفاصل بین مهره ها و بین ستون فقرات و لگن دچار التهاب و درد می شود. این بیماری که اکثراً از سنین جوانی و میانسالی شروع می شود با درد مبهم کمر نمایان می شود که با استراحت بدتر، شب ها شدیدتر ولی با فعالیت کمتر می شود. از علایم بارز بیماری احساس خشکی ستون فقرات بویژه صبح ها بعد از بیداری است. بتدریج و بمرور زمان قابلیت انعطاف ستون فقرات کمتر شده و حالت قوز در پشت و خمیده شدن گردن به جلو پدید می آید.

گاهی اوقات منشاء کمردرد عفونت و بیماریهای التهابی لگن و اجزاء داخلی آن است. در این موارد کمردرد بدلیل انتشار درد از لگن است و ممکن است بیماری التهابی لگن علامت بارز دیگری نداشته باشد.

در برخی دیگر منشاء درد کمر بیماریهای اعصاب و روان بویژه اضطراب و افسردگی است.

مواردیکه نیازمند پیگیری سریع درمانی است:

همانطوریکه ذکر شد در اکثر موارد دلیل کمردرد نامشخص و عللی است که با مدتی استراحت و اجتناب از کار سنگین برطرف می شود ولی در موارد نادر علت کمردرد بیماریهای بدخیم، تومورها و یا انتشار سرطان به ستون فقرات و یا عفونت مهره ها است. در مواردیکه کمردرد همراه با تب و یا با کاهش وزن شدید باشد باید احتمال این موارد را مد نظر داشت و هر چه زودتر به پزشک مراجعه کرد. بعلاوه در مواردیکه بیمار سابقه سرطان داشته است و اخیراً کمردرد بروز کرده است باید سریعاً به پزشک مراجعه کند.

در مواردیکه کمردرد با ضعف و مشکل حرکتی پاها و یا مشکل کنترل ادرار و مدفوع همراه باشد نیز باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد. همینطور اگر بدنبال کمردرد دچار کاهش حس گرما و سرما در ناحیه تناسلی و مقعد شده باشد نیازمند پیگیری جدی است.

بیمارانیکه بدلیل بیماریهای دیگر تحت درمان طولانی مدت داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن هستند و یا از کورتن استفاده می کنند و دچار کمردرد شده اند باید خیلی سریع به پزشک مراجعه کنند.

در افراد بالای هفتادسال و و زمانیکه مدت کمردرد بیش از شش هفته ادامه دارد نیز مراجعه به پزشک ضروری است.

پیشگیری:

مهمترین راه پیشگیری از کمردرد داشتن فعالیت و تمرین و ورزش های مناسب و تقویت کننده عضلات است. فعالیت شدید بدنی و عدم فعالیت هر دو احتمال آسیب فیزیکی ستون فقرات را بیشتر می کنند در حالی که فعالیت متوسط اثر پیشگیری کننده دارد. بنابراین حتی در مرحله حاد کمردرد هم استراحت طولانی توصیه نمی شود و لازم است بیمار بتدریج فعالیت معمول را شروع کند. با انجام برخی نرمش های ساده بصورت روزانه می توان از بروز کمردرد جلوگیری کرد. برای نمونه:

بصورت چهار دست و پا روی زمین بصورت متناوب عضلات کمر را برای 5-10 ثانیه سفت کرده و سپس شل کنید.

در حالت طاق باز روی زمین دراز بکشید و کف دستها روی زمین باشد. سپس پاها را از زانوخم کنید تا کف پاها روی زمین قرار گیرد. مجددا بصورت متناوب برای 5-10 ثانیه با انقباض عضلات شکم و کمر، کمر را از زمین جدا کنید و سپس عضلات را شل کنید.

در همین حالت که روی زمین دراز کشیده اید زانوها را خم کنید و درحالیکه دست ها را روی زانوها قرار دارد زانوها را روی شکم بیاورید و بمدت 5 ثانیه نگهداشته مجددا به حالت اول کف پاها روی زمین برگردانید.  

همین کار را بصورت مجزا و تک تک برای هر پا می توان انجام داد. در حالیکه روی زمین دراز کشیده اید ابتدا یک زانو را در حالیکه دستها روی آن قرار دارد روی شکم بیاورید و 5 ثانیه تآمل کنید و سپس پا را روی زمین دراز و شل کنید.

نشستن طولانی بویژه در وضعیت نامناسب سبب اعمال فشار بیش از حد به کمر و دیسک های بین مهره ای می شود. پس بهتر است پس از هر نیم ساعت بلند شده قدری راه برویم و یا نرمش مختصری انجام دهیم. موقع نشستن باید از قوز کردن به جلو پرهیز شود شانه ها و لگن باید در یک امتداد باشد. کف پاها باید روی زمین طوری قرار گیرد که استخوان ران موازی زمین باشد. البته اگر سکویی زیر پا باشد که کمی زانو بالاتر از باسن قرار گیرد بهتر است. اگر پشت میز کار هستید ارتفاع میز باید قدری باشد که بازوها روی آن قرار گیرد. اگر جلوی شما مانیتور قرار دارد باید به اندازه یک دست بین شما و مانیتور فاصله باشد. ارتفاع مناسب برای مانیتور طوری است که در نگاه مستقیم لبه بالایی مانیتور در امتدادچشم قرارگیرد.

موقع ایستادن بصورت متناوب یک پا را روی سکوی قرار دهید. و از خم شدن به جلو اجتناب شود

در موقع رانندگی صندلی باید آنقدر جلو بیاید تا زانوها از باسن کمی بالاتر قرار گیرد. از خم شدن به جلو حین رانندگی اجتناب شود و باید کاملا به صندلی تکیه داد. از رانندگی طولانی پرهیز شود و هر نیم ساعت کمی توقف کرده از ماشین پیاده و قدری قدم بزنید. 

از خم شدن و برداشتن اجسام یا کودک از روی زمین باید پرهیز شود بلکه بهتر است اول به حالت نشسته رفت و سپس کودک را برداریم و بغل کنیم.

درمان کمردرد:

در اکثر موارد شامل درمانهای توان بخشی و انجام فعالیت های مناسب زیر نظر فیزیوتراپ و متخصصین توان بخشی و درمانهای دارویی تسکین دهنده درد و شل کننده عضلات است. در برخی موارد مثل فتق دیسک کمری و یا لیز خوردگی مهره ها که علی رغم درمان های غیر جراحی درد همچنان ادامه دارد و همینطور در مواقعی که احتمال بروز نقص عصبی و مشکل کنترل ادراری پیش بینی می شود بهتر است درمان جراحی انجام شود.

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

بیماری مِنیِر

                                                        

بیماری منیِر یکی از بیماریهای گوش داخلی است که سبب حملات سرگیجه و کاهش شنوایی می شود. علت این بیماری بدرستی شناخته نشده است اما تجمع مایع در فضای گوش داخلی سبب بروز این حالت می شود. گوش داخلی شامل بخش شنوایی بنام حلزون و بخش تعادلی بنام وستیول یا دهلیز است. پایانه های عصبی که تعادل را حس می کند در وستیبول و پایانه های عصبی که شنوایی را برقرار می کند در حلزون قرار دارند. در داخل حلزون و وستیبول مایع وجود دارد. در این بیماری مقدار این مایع بیشتر از حد طبیعی می شود.  در برخی افراد عفونت های ویروسی، میگرن، و برخی زمینه ژنتیکی زمینه ساز این بیماری است. ولی در اکثر موارد علت بیماری معلوم نیست.

                                

سن شروع این بیماری معمولاً بین ۲۰ تا ۴۰ سال است ولی در هر سنی احتمال بروز وجود دارد. 

نشانه بارز بیماری حملات دوره ای سرگیجه و کاهش شنوایی همراه با وزوز و احساس پری گوش است. حملات سرگیجه همراه با تهوع و استفراغ ممکن است بیست دقیقه و گاه تا یک روز کامل طول بکشد. کاهش شنوایی و وزوز گوش ممکن است در یک گوش و یا دو طرفه باشد. در اوایل بعد از هر حمله شنوایی بهبودی می یابد ولی کم کم اختلال شنوایی و وزوز گوش باقی می ماند و آسیب دایمی شنوایی پدید می آید که عارضه اصلی بیماری است.

رژیم غذایی کم نمک، اجتناب از غذاهای نمک سود شده، الکل، سیگار، چایی و قهوه که از عوامل تشدید کننده بیماری هستند، در پیشگیری از حمله مؤثر است.

درمان بیماری شامل درمان دارویی مثل بتاهیستین (بتاسرک) و داروهای مدر و درمان جراحی است. درمان جراحی سبب فروکش سرگیجه می شود ولی شنوایی ممکن آسیب ببیند. 

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

نشانگان گیلان باره

سندرم گیلان باره یک بیماری حاد التهاب اعصاب محیطی است که سبب ضعف پیشرونده دست و پا می شود.

در این بیماری اعصاب محیطی یعنی رشته اعصاب حسی و حرکتی که در دست و پا و صورت و تنه قرار دارند دچار التهاب می شوند. در نتیجه این التهاب بیمار ظرف چند روز تا چند هفته دچار ضعف پیشرونده عضلات اندامها و صورت و عضلات تنفسی می شود. در موارد خفیف بیمار فقط دچار ضعف مختصر در دست و پا و احساس کرختی و گزگز در دست وپا می شود. در موارد شدید بیمار دچار مشکل راه رفتن و حرکت پاها و همینطور مشکل در انجام کارهای دستی می شود. در موارد شدید تر ممکن است ضعف در عضلات قفسه سینه سبب مشکلات تنفسی شود. در نیمی از بیماران ضعف عضلات صورت سبب مشکل بستن چشم ها و حرکات صورت و مشکل در جویدن می شود. در موارد شدید عضلات دست و پا دچار تحلیل و لاغری می شوند.

در بسیاری از بیماران علاوه بر ضعف، احساس کرختی و گزگز و یا کاهش حس در دست و پا می شوند و گاهی احساس درد و گرفتگی نیز بروز می کند.

 این بیماری معمولا برای یکی دو هفته پیشرفت می کند و سپس متوقف می شود. اگر بیماری بیش از یک ماه سیر پیشرفت و بدتر شدن داشته باشد بیماریهای دیگر مطرح می شود و به ضرر تشخیص سندرم گیلان باره است.

بعد از توقف سیر پیشرفت بیماری بتدریج سیر بهبودی نمایان می شود. میزان و سرعت بهبودی بستگی به شدت آسیب اعصاب و میزان ضعف عضلات دارد. در موارد خفیف ظرف چند هفته تا یکی دو ماه بهبودی حاصل می شود ولی در موارد شدید بهبودی ماهها بطول می انجامد و معمولاً بهبودی کامل نخواهد بود و مقداری ضعف و لاغری عضلات باقی می ماند

علت بیماری، التهاب اعصاب محیطی است که اصطلاحاً به آن نروپاتی می گویند. عفونت ها بویژه عفونت دستگاه گوارشی و تنفسی از عوامل زمینه ساز بروز التهاب اعصاب محیطی هستند. اما در بسیاری از بیماران علت مشخصی را نمی توان پیدا کرد.

برای تشخیص بیماری علاوه بر معاینات عصبی معمولاً از آزمایش نوار عصب و عضله، آزمایش مایع نخاع و آزمایش خون کمک گرفته می شود.

بیماران مبتلا به سندرم گیلان باره باید در بیمارستان تحت مراقبت بویژه از نظر عضلات تنفسی و وضعیت قلب و عروق وفشار خون قرار گیرند. در مواردیکه ضعف عضلات تنفسی رخ دهد معمولاً پس از تعبیه لوله تنفسی در نای از دستگاه تنفس مکانیکی کمک گرفته می شود.

برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و تسریع روند بهبودی، از تعویض پلاسما (پلاسمافرز) و یا تزریق وریدی ایمونوگلوبین ( IVIG) استفاده می شود. 

فیزیوتراپی و توانبخشی در تسریع بهبودی و اجتناب از تحلیل عضلات و آسیب مفاصل و پیشگیری از زخم بستر نقش اساسی دارد.

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

سرگیجه خوش خیم وضعیتی

سرگیجه خوش خیم وضعیتی از شایعترین علل سرگیجه وضعیتی است بطوریکه در حدود ۲/۵ درصد مردم به آن مبتلا می شوند. این نوع سرگیجه بدلیل ورود رسوبات کلسیمی به مجاری نیمدایره گوش داخلی ایجاد می شود. 

گوش داخلی که محل گیرنده های عصبی است از دو بخش شنوایی ( بنام حلزون) و تعادلی ( بنام وستیبولار) تشکیل شده است. بخش وستیبولار مسئول حفظ تعادل بدن در حرکت در جهات مختلف مثل چرخیدن است. بخش تعادلی از دو کیسه بنام های اوترکول و ساکول و سه مجرای نیمدایره عمود بر هم تشکیل شده که هر کدام مسئول حس و برقراری تعادل در نوعی از حرکت است. 

در برخی افراد رسوبات کلسیمی در کیسه های اوتریکول و ساکول ایجاد می شود ولی هیچ علامتی ندارد. هر گاه این رسوبات وارد مجاری نیمدایره شود سبب ایجاد حس کاذب حرکت و سرگیجه می شود.

در این حالت سرگیجه با تغییر وضعیت سر بویژه چرخیدن در بستر، نشستن از حالت دراز کش و یا خوابیدن برای چند ثانیه ایجاد و سپس فروکش میکند. گرچه هر حمله سرگیجه ظرف کمتر از یک دقیقه برطرف می شود ولی با هر بار حرکت سر، مجدداً ایجاد می شود. این حالت ممکن است تا چندین هفته ادامه داشته باشد تا رسوبات کلسیمی از مجرا خارج شده و سرگیجه برطرف شود. در موارد شدید همراه با سرگیجه حالت تهوع و استفراغ نیز وجود دارد. این حملات ممکن است بعد از چند ماه یا سال مجدداً تکرار شود. 

علت تشکیل این رسوبات در اکثر موارد  ناشناخته است ولی در برخی موارد ضربه به سر و یا عفونت های گوش و یا التهاب دستگاه تعادلی وستیبولار علت آن می باشد.

این سرگیجه از آن جهت که خطری برای بیمار ایجاد نمی کند خوش خیم نامیده می شود ولی باید از علل مهم سرگیجه بویژه علل مغزی افتراق داده شود که این کار با معاینه و تصویر برداری مغزی مقدور می شود. 

بهترین درمان سرگیجه خوش خیم وضعیتی خارج کردن رسوبات کلسیمی از مجرای نیمدایره مربوطه است که این کار با مانورهای خاصی انجام می شود. اکثر این مانورها باید در درمانگاههای ویژه سرگیجه توسط پزشک انجام شود. ولی یک سری مانورها هم وجود دارد که خود بیمار در منزل می تواند انجام دهد تا سرگیجه برطرف شود.

یکی از راحت ترین این مانورها بنام brandt-daroff است. در این حالت بیمار در کنار تخت می نشیند، ابتدا بر روی شانه راست بسرعت میخوابد و صبر میکند تا سرگیجه برطرف شود. سپس به سرعت به حالت نشسته اول بر میگردد و صبر میکند تا سرگیجه فروکش کند. مجدداً این کار را با خوابیدن بر روی شانه چپ تکرار می کند. این کار را ده تا بیست مرتبه و در سه نوبت در روز تکرار میکند تا سرگیجه کاملاً بر طرف شود. 

مانور دیگری که بیمار می تواند خودش در منزل انجام دهد به این صورت است که روی تشک می نشیند و بالشتی را روی تشک در محلی قرار میدهد که موقع دراز کشیدن زیر شانه هایش قرار گیرد و سرش به پایین بیفتد. برای شروع در حالیکه نشسته و حدود ۴۵ درجه به سمت راست نگاه می کند بسرعت دراز میکشد بطوری که سرش از بالشت به عقب افتاده باشد و ۴۵ درجه به سمت راست چرخیده باشد. حدود ۳۰ ثانیه در این حالت می ماند. سپس سرش را ۹۰ درجه به سمت چپ می چرخاند و مجدداً ۳۰ ثانیه صبر می کند. آنگاه مجدداً ۹۰ درجه دیگر به سمت چپ می چرخد بطوریکه روی شانه چپ خوابیده و صورتش به طرف زمین قرار داشته باشد. ۳۰ ثانیه نیز در این حالت می ماند و سپس کنار تخت می نشیند. این مانور را سه بار در روز تکرار می کند.

برای اجتناب از تکرار سرگیجه بهتر است از حرکات شدید سر  تا دو روز بعد از بهبودی اجتناب شود. برای این کار می تواند از گردن بند طبی برای محدود کردن حرکات سر استفاده کرد.

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

سرگیجه و احساس منگی

یکی از شکایات رایج بیماران در مراجعه به پزشک سرگیجه است. اما تحت عنوان سرگیجه حالات متعدد دیگری هم بیان می شود که با سرگیجه متفاوت است. از نظر پزشکی سرگیجه ( Vertigo) یعنی زمانیکه بیمار احساس میکند خودش یا محیط اطراف بصورت غیر واقعی حرکت میکند یا می چرخد. اغلب اوقات همراه با این احساس حالت تهوع و یا استفراغ و عدم تعادل در راه رفتن هم بوجود می آید. اما در همین زمینه اصطلاحات دیگری مثل احساس منگی، احساس سنگینی یا سبکی، حس از دست دادن هوش و حواس، احساس عدم تعادل و یا سیاهی رفتن جلوی چشم نیز گاهی بصورت جابجا توسط بیماران بیان می شود که از لحاظ پزشکی معنی و علل متفاوتی از سرگیجه با تعریف بیان شده دارد. در چنین شرایطی توصیف دقیق حالتی را که احساس میکنیم، شرایطی که این حالت رخ داده و عواملی که سبب تشدید و یا تخفیف آن می شود، مدتی که این احساس طول کشیده تا برطرف شود و احیاناً علایم دیگری که با آن احساس همراه بوده است کمک بیشتری در رسیدن به تشخیص می کند.

علل سرگیجه:

۱- بیماریهای گوش: گوش ازسه قسمت گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی تشکیل شده است. گوش داخلی خود از دو قسمت حلزونی که مسئول حس شنوایی است و بخش وستیبولار که مسئول برقراری حس تعادل در حالات مختلفی که بدن قرار میگیرد است، تشکیل شده است. زمانیکه هماهنگی امواج ارسالی سیستم وستیبولار گوش راست و چپ به مغز بهم بخورد احساس سرگیجه پدیدار می شود. 

دستگاه وستیبولار از سه مجرای نیمدایره و دو فضای کروی تشکیل شده که هر گونه تغییر وضعیتی را احساس کرده و سبب حفظ تعادل می شود. ضربه، عفونت ها، برخی داروها مثل آنتی بیوتیک جنتامایسین، بیماریهایی مثل سرگیجه خوش خیم وضعیتی و بیماری منیر از علل شایع آسیب مجاری نیمدایره و اعصاب آن و بروز سرگیجه با منشاء گوش داخلی هستند.

۲- میگرن: یکی از علل شایع سرگیجه های دوره ای سردرد میگرنی است.در این موارد اکثراً سرگیجه با سردردهای ضربانی و حساسیت به نور و صدا همراه است اما ندرتاً بویژه در کودکان ممکن است حملات سرگیجه و تهوع و استفراغ بدون سردرد هم رخ دهد.

۳-بیماریهای مغزی: بیماریهایی مثل ام اس، سکته های مغزی، خونریزی مخچه یا ساقه مغز و تومورها از علل احتمالی سرگیجه هستند. 

چه زمانی سرگیجه نیاز به بررسی فوری دارد؟

۱- زمانیکه سرگیجه با سردرد شدید و جدید همراه شده باشد.

۲- زمانیکه سرگیجه با تب بالای ۳۸ درجه همراه باشد.

۳- اگر سرگیجه با دوبینی یا تاری دید همراه شود.

۴- اگر سرگیجه با مشکل شنوایی یا مشکل تکلم همراه شود.

۵- اگر سرگیجه با احساس ضعف یا کاهش حس در صورت یا دست و پا همراه شود.

۶- اگر سرگیجه بدلیل عدم تعادل مانع راه رفتن می شود.

۷- اگر همراه با سرگیجه بیهوشی نیز رخ دهد.

۸- در کسانیکه سابقه سکته مغزی داشته اند و یا عوامل خطر سکته مثل دیابت، فشارخون بالا، چربی خون بالا و استعمال دخانیات وجود داشته باشد.

۹- سرگیجه با احساس درد سینه همراه باشد.

۱۰- سرگیجه با استفراغ ممتد همراه باشد.

۱۱- سرگیجه در افراد مسن

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

فلج بلز

فلج بلز (bells palsy): اولین بار سرچارلز بل در قرن نوزدهم عصب صورت و علایم آسیب این عصب را تشریح کرد و پس از آن فلج با علت ناشناخته عصب صورتی را بنام وی نام گذاری کردند.

عصب صورتی عملکردی چندگانه دارد و آسیب آن سبب علایم متنوعی می شود. عضلات حالت دهنده صورت مثل بالا برنده ابرو، بستن پلک ها، خندیدن، سوت زدن و حرکات لب و دهان تحت کنترل این عصب هستند. بعلاوه حس چشایی قسمت جلویی زبان نیز از طریق عصب صورت منتقل می شود. ترشح بزاق و اشک نیز تحت کنترل این عصب است.

فلج بلز سالیانه در حدود 34-13 مورد از هر صدهزار نفر را مبتلا می کند و در هر جنس و نژادی هم رخ می دهد. احتمال بروز فلج بلز در حاملگی بویژه سه ماهه سوم و هفته اول بعد از زایمان بیشتر است و در بیماران دیابتی هم بیشتر است.

در اکثر وارد علت فلج بلز آلودگی با ویروس هرپس است. از عوامل دیگر آلودگی با ویروس های آبله مرغان و اوریون را می توان نام برد.

فلج بلز معمولاً ناگهانی و ظرف چند ساعت و یا یکی دو روز شروع می شود. در سمت فلج بیمار دچار افتادگی ابرو، عدم توانایی بستن پلک و بالا بردن ابرو می شود. شیارهای ابرو و صورت در سمت فلج صاف می شود و موقع صحبت کردن و خندیدن دهان و لب به سمت سالم کشیده می شود. گاهی اوقات از چشم چند سمت فلج اشکریزش پیدا می شود.

در برخی موارد بیمار دچار احساس کاهش حس چشایی در همان سمت زبان می شود. گاهی اوقات نیز بیمار نسبت به سر و صدا حساس شده و احساس ناراحتی پیدا می کند. در اغلب بیماران از دو روز قبل از فلج و یا همزمان با شروع فلج احساس درد در همان سمت صورت و پشت گوش ایجاد می شود.

در اکثر بیماران فلج بلز ظرف یک ماه بهبودی قابل ملاحظه ای پیدا می کند. هر قدر شدت فلج بیشتر باشد احتمال بهبودی کامل کمتر می شود. در این موارد برای بهبودی به چند ماه گاهی یکسال وقت نیاز است. در مواردیکه بهبودی با تاخیر رخ می دهد ممکن است عملکرد عصب صورت کاملاً به حالت قبل از فلج برنگردد و مثلاً با بستن پلک گوشه لب حرکت کند یا با جویدن و غذاخوردن دچار تعریق و حرکت پلک شود. گاهی اوقات هم انقباض غیرطبیعی و بدون اختیار در سمت فلج ایجاد می شود.

در اکثر موارد فلج بلز تکرار نمی شود اما در 15-7 % بیماران ممکن است فلج بلز در همان سمت یا سمت دیگر مجدداً رخ دهد.

درمان:

1-     مراقبت از چشم: در موارد شدید فلج بلز امکان بستن پلک وجود ندارد و احتمال خشک شدن سطح قرنیه و آسیب به چشم وجود دارد. در این موارد نیاز به استفاده از قطره اشک مصنوعی برای مرطوب نگه داشتن سطح قرنیه چشم وجود دارد. شب ها نیز بهتر است با استفاده از پماد چشمی از سطح قرنیه چشم محافظت شود. استفاده از عینک در طی روز نیز در محافظت از چشم در مقابل جریان باد و گرد و غبار مفید است. بستن چشم با استفاده از وسایل محافظی نیز در مراقبت از چشم کمک کننده هستند.

2-     کورتن: در هفته اول بروز فلج بلز بعلت ورم عصب و احتمال آسیب بیشتر عصب به خاطر همین ورم توصیه می شود بصورت کوتاه مدت از داروهای کورتیکواستروئیدی (کورتن) استفاده شود. استفاده از کورتن در هفته اول احتمال بهبودی کامل را بیشتر می کند.

3-     داروهای ضد ویروس: از آنجائیکه در اکثر موارد علت فلج بلز عفونت ویروسی هرپس است در هفته اول بروز فلج بلز داروهای ضدویروس مثل آسیکلویر acyclovir گاهی اوقات تجویز می شود.

4-     فیزیوتراپی: در مواردیکه در کوتاه مدت بهبودی کامل حاصل نشود با روش های فیزیوتراپی و تحریک الکتریکی می توان بهبودی را سرعت بخشید.

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office