جمع آوری داروی Relyvrio

داروی سدیم فنیل‌بوتیرات که با نام تجاری Relyvrio در آمریکا و Albrioza در کانادا برای درمان بیماری ALS معرفی و تاییدیه اولیه سازمان غذا و داروی آمریکا را کسب کرده بود با توجه به اثربخش نبودن دارو در مطالعات تکمیلی، از بازار دارویی آمریکا و کانادا جمع‌آوری شد.

 

 

 

تایید داروی Leqembi برای بیماری آلزایمر

سازمان غذا و داروی آمریکا داروی Leqembi را برای درمان بیماری آلزایمر مورد تایید کامل قرار داد.

 

این دارو قبلا تاییدیه روند تسریع شده را داشت اما با دریافت تاییدیه کامل از پوشش بیمه برای تجویز در بیماران آلزایمر می‌تواند استفاده کند.

 

داروی lecanemab با نام تجاری LEQEMBI، یک آنتی‌بادی منوکلونال بر علیه پلاک‌های آمیلوئید است که در مغز رسوب کرده و سبب بروز بیماری آلزایمر می‌شود.

 

 داروی Leqembi علاوه بر حذف پلاک‌های آمیلوئید از مغز بیمار، در طی ۱۸ ماه تا حدود ۲۷٪ پیشرفت بیماری را کندتر کرده است. 

باید توجه داشت که این دارو را فقط در بیماران آلزایمر که هنوز در مراحل اولیه بیماری هستند می‌توان تجویز کرد تا سبب کاهش سیر پیشرفت بیماری شود. بعلاوه باید بدانیم دارو سبب بهبودی نمی‌شود بلکه نسبت به کسی‌که دارو دریافت نمی‌کند دیرتر توانایی‌های باقی مانده را از دست می‌دهد.

 

از آنجایی که این دارو بر علیه پلاک آمیلوئید اثر می‌کند باید با انجام اسکن مغزی PET و یا آزمایش مایع نخاع از رسوب آمیلوئید در مغز اطمینان حاصل کرد.

دارو از طریق وریدی همراه با سرم نمکی رقیق شده و هر دو هفته به بیمار داده می‌شود.

 

عارضه مهم دارو خونریزی و ورم مغزی است. این عارضه بیشتر در کسانی رخ داده که دارای ژن ApoE4 بوده‌اند. بنابراین نیاز است قبل از شروع درمان با داروهای ضد پلاک آمیلوئید داشتن این ژن چک شود.

 

علاوه بر این برای مراقبت از عوارض دارو بصورت دوره‌ای در شروع و سپس نوبت ۵ و ۷ و ۱۴ تزریق، ام‌آرآی مغزی انجام می‌شود تا در صورت مشاهده علائم اولیه خونریزی یا ورم مغزی دارو قطع شود.

داروی توفرسن برای بیماران مبتلا به ALS با نقص ژن SOD1

سازمان غذا و داروی آمریکا در روندی تسریع شده، داروی توفرسن Tofersen با نام تجاری Qalsody را برای استفاده در بیماران مبتلا به شکل ژنتیکی ALS که نقص در ژن SOD1 دارند را برای استفاده در این بیماران تایید کرد.

 

داروی توفرسن یک درمان ژنتیکی است که ژن SOD1 را هدف قرار می‌دهد. داروی توفرسن را بصورت تزریق داخل کانال نخاعی ابتدا هر دو هفته تا سه جلسه و سپس هر چهار هفته، تجویز می کنند. برای تجویز این دارو باید ابتدا آزمایش ژنتیکی انجام و نقص در ژن SOD1 تایید شود.

 

در مطالعه ۲۸ هفته‌ای بر روژ ۱۲۸ بیمار مبتلا به ALS از نوع ژنتیکی SOD1، این دارو سبب کاهش قابل ملاحظه مقدار پروتئین Nfl که نشان‌دهنده میزان آسیب سلول‌های عصبی است، شده است. هر قدر دارو زودتر شروع شود بیشتر می‌تواند پیشرفت بیماری را آهسته‌تر کند.  

 

تاثیر دارو در جلوگیری از پیشرفت بیماری در بیماران بی‌علامت حامل ژن معیوب در حال انجام است و نتایج آن هنوز منتشر نشده است.

 

شایعترین عوارض دارو درد، خستگی، درد مفاصل، افزایش گلبول‌های سفید در مایع نخاع و درد عضلانی بوده است. در مواردی ممکن است التهاب نخاع و افزایش فشار مغزی و مننزیت رخ دهد.

 

حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد موارد ALS حالت خانوادگی و ژنتیکی دارند. حدود ۲۰ ژن شناسایی شده که می‌توانند سبب بیماری ALS خانوادگی شوند و ژن SOD1 یکی از شایعترین آنها بویژه در ایران، ژاپن، چین و کره جنوبی می‌باشد.

 

علائم ALS خانوادگی همانند موارد تک‌گیری است و تحلیل پیشرونده و مرگ سلول‌های عصبی حرکتی سبب فلج پیشرونده عضلات در دست و پا و دهان و حلق و تنفس می شود.

 

قیمت هر ویال دارو حدود ۱۵ هزار دلار تعیین شده که برای هر جلسه تزریق است. این دارو هنوز به سیستم دارویی ایران وارد نشده است.

سومین داروی بیماری آلزایمر در راه تایید

بتازگی شرکت داروسازی Eli Liiy از نتایج مقدماتی داروی آلزایمر بنام دونانمب (Donanemab) خبر داده است. 

 

بنابر گزارش این شرکت داروی دونانمب اگر در مراحل اولیه بیماری آلزایمر تجویز شود تزریق ماهیانه این دارو تا ۳۵درصد سیر پیشرفت بیماری را کند می‌کند و تا ۳۹درصد مانع افت بیشتر عملکرد بیمار می‌شود.

 

داروی دونانمب همانند دو داروی پیشین از نوع آنتی‌بادی‌های منوکلونال است و سبب برداشته شدن پروتئین آمیلوئید از روی مغز می‌شود. رسوب این پروتئین یکی از عوامل بروز اختلال حافظه در بیماری آلزایمر است.

به گفته شرکت دارویی Lilly حدود نیمی از بیماران بعد از یک‌سال مصرف دارو توانسته‌اند تصمیم بگیرند که دیگر نیازی به ادامه دارو ندارند. میزان تاثیر این دارو در کند کردن سیر پیشرفت بیماری آلزایمر نسبت به دو داروی قبلی بیشتر بوده است. 

 

این شرکت درخواست تایید دارو را در روند تسریع شده بعنوان سومین داروی منوکلونال ضد پروتئین آمیلوئید بعد از دو داروی Aducanumab و Lecanemab به سازمان غذا و داروی آمریکا FDA داده است اما این سازمان منتظر تکمیل مطالعه و اطلاعات بیشتر از نتایج دارو شده است.

 

مهمترین عوارض داروهای آنتی‌بادی منوکلونال ضد پروتئین آمیلوئید ورم مغز، خونریزی و تشنج است که بدلیل بروز واکنش‌های ایمنی بر علیه آمیلوئید پدید می آید.

عرضه داروی Relyvrio برای بیماری ALS

سازمان غذا و داروی امریکا داروی Relyvrio (سدیم فنیل بوتیرات/تائوروسودیول) را برای درمان بیماران مبتلا به اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) را تأیید کرده است. 

 

با این تاییدیه گزینه درمانی مهم دیگری برای بیماری ALS، که یک بیماری تهدید کننده زندگی است و در حال حاضر هیچ درمان قطعی ندارد، در دسترس قرار می‌گیرد. 

 

 در این بیماری سلول‌های عصبی کنترل کننده ماهیچه‌های ارادی به دلایل نا‌شناخته‌ای از بین می‌رود. ماهیچه‌های ارادی حرکاتی مانند جویدن، راه رفتن، تنفس و صحبت کردن را تولید می‌کنند. ALS باعث می‌شود اعصاب توانایی فعال کردن عضلات را از دست داده و در نتیجه سبب ضعف عضلات و فلج می‌شود. ALS یک بیماری پیشرونده است که با گذشت زمان بدتر می‌شود. نارسایی تنفسی بیشترین علت فوت بیماران است که معمولاً ظرف سه تا پنج سال از اولین ظهور علائم رخ می‌دهد. 

 

 این دارو بصورت بسته‌های حاوی ۳ گرم سدیم فنیل بوتیرات و ۱ گرم تائوروسودیول عرضه شده است که در یک لیوان آب (حدود ۲۵۰ سانتیمترمکعب) حل کرده قبل از غذا میل می‌شود. دارو باید ظرف یک‌ساعت از حل کردن مصرف شود. 

 

اثربخشی داروی Relyvrio برای درمان بیماری ALS در یک مطالعه ۲۴ هفته‌ای در مقایسه با دارونما بررسی شده که سبب کاهش سرعت پیشرفت بیماری شده است. بعلاوه پیگیری بیماران نشان داده که بطور متوسط حدود ۵ ماه به عمر بیمار افزوده می‌شود.

 

این دارو را می‌توان همراه با دو داروی دیگر بیماری ALS یعنی ریلوزول و ادوراوون تجویز کرد.

 

 شایع ترین عوارض جانبی تجربه شده با Relyvrio اسهال، درد شکم، تهوع و عفونت دستگاه تنفسی فوقانی بود. Relyvrio حاوی تائوروسودیول، یک اسید صفراوی است که ممکن است باعث بدتر شدن اسهال در بیماران مبتلا به بیماری‌های صفراوی شود.

درمان سردرد حاد میگرن با اسپری بینی زاوی‌جیپانت

زاوی‌جیپانت (Zavegepant) اولین داروی اسپری بینی درمان حاد سردرد میگرنی که با مکانیسم مهار گیرنده اختصاصی درد میگرن (CGRP) عمل می‌کند مورد تایید قرار گرفت. 

 

داروی زاوی‌جیپانت را در درمان سردردهای میگرنی با اورا و یا بدون اورا برای فروکش سردرد می‌توان تجویز کرد. این دارو در مقایسه با دارونما در دقایق ۱۵ و ۳۰ بعد از تجویز بصورت قابل ملاحظه‌ای سبب فروکش سردرد شده است و بیمار می تواند ظرف دوساعت به کار برگردد.

 

در موقع شروع سردرد شدید میگرنی به دلیل تهوع و اختلال در جذب گوارشی داروهای خوراکی، مسکن‌های خوراکی دیگر چندان مفید اثر نیستند و معمولا نیاز به تجویز تزریقی پیدا می شود. این دارو بصورت اسپری داخل بینی تجویز می شود و با مکانیسم اختصاصی مسدود‌سازی گیرنده‌های ویژه سردرد میگرن سبب تخفیف سردرد می‌شود. متاسفانه هنوز هیچکدام از داروهای اختصاصی درمان پیشگیری و حاد سردرد میگرن که بر پایه گیرنده های CGRP است در ایران در دسترس قرار نگرفته است.

 

شایعترین عارضه دارو که در کمتر از ۲درصد موارد مشاهده شده شامل اختلال چشایی، تهوع، استفرال و احساس ناخوشایند در بینی بوده است.

تماس با ماده شیمیایی تری کلرواتیلن خطر ابتلای به بیماری پارکینسون را زیاد میکند

ماده شیمیایی بی رنگ و فرار تری کلرواتیلن که بعنوان حلال، رنگ بر در اسپری های تمیزکننده و در خشک شویی بکار می رود، خطر ابتلای به بیماری پارکینسون را تا 500 درصد زیاد می کند. 

در تحقیقات بین المللی که برای بررسی علل رشد فزاینده موارد بیماری پارکینسون به عمل آمده است یکی از عوامل مهم تماس را با ماده شیمیایی تری کلرواتیلن مطرح کرده اند. در این گزارش از ابتلای هفت نفر به بیماری پارکینسون، ماده تری کلرواتیلن را مقصر اصلی دانسته اند. 

گرچه ذر بسیاری از کشورها استفاده از تری کلرواتیلن ممنوع شده است اما از ماده پرکلرواتیلن که مشابه آن است همچنان استفاده می شود.

بنظر می رسد تری کلرواتیلن سبب آسیب سلولهای مغزی تولید کننده دوپامین می شود.

تایید داروی AMX0035 توسط کمیته مشورتی FDA امریکا

کمیته مشورتی سازمان غذا و داروی امریکا به نفع داروی جدید خوراکی ALS رأی داد. 

 

شرکت دارویی Amylyx می‌گوید داروی خوراکی AMX0035 که ترکیبی از فنیل‌بوتیرات و تارارسودیول است، سبب کاهش مرگ سلول‌های عصبی می‌شود. بعلاوه در مطالعه روی ۱۳۷ بیمار طی ۶ ماه در مقایسه با دارونما سبب کاهش افت عملکرد بیماران شده است. 

 

این دارو در کانادا بصورت مشروط تایید و با نام Albrioza تجویز می‌شود ولی در امریکا و اروپا هنوز مورد تایید قرار نگرفته است. در ابتدا کمیته مشورتی سازمان غذا و داروی امریکا رأی منفی به این دارو داده بود و اعلام کرده بود که این دارو هنوز نیازمند انجام مطالعات بیشتری است اما بدلیل فشار خانواده‌های بیماران مجددا مورد ارزیابی و با رأی ۷ به ۲ دارو را تایید کرد.

 

بیماری ALS یک بیماری تحلیل برنده سلول‌های عصبی است که سبب ضعف تدریجی و تحلیل عضلات و فلج و در نهایت مرگ بیمار می‌شود.

هیدروژل و بیماری پارکینسون

پرسش:

 

سلام آقای دکتر این هیدروژل که برای درمان پارکینسون میگن ساخته شده رو میشه توضیح بدین؟

امید به درمان قطعی هست آیا؟

 

پاسخ:

 

هیدروژل در واقع همانند وسیله نقلیه امن‌تر برای انتقال بار از محلی به محل دیگر است بطوری‌که آسیب کمتری به بار وارد شود. مثلا اگر مواد غذایی را تا بحال با کامیون معمولی از شهری به شهر دیگر منتقل می‌کردند و در مسیر ۹۵ درصد بار آسیب می‌دید الان با کامیون مخصوص یخچال دار، با درصد سلامت بیشتری به مقصد می‌رسد. 

 

با تکنولوژی‌های جدید و با استفاده از اسید‌های آمینه، هیدروژلی تولید کرده‌اند که سلول‌‌های بنیادی را با آسیب کمتری به بافت مقصد در مغز برسانند. در واقع آنچه باید اثرات درمانی داشته باشد سلول بنیادی است که قرار است در محل سلول‌های تولید کننده دوپامین در مغز رفته، تکثیر و جایگزین شده و تولید دوپامین نماید. 

 

در روش‌های معمول تزریق سلول‌های بنیادی، بطور متوسط کمتر از ۵ درصد سلول‌های تزریق شده سالم به بافت مقصد می‌رسیدند و باقی در مسیر از بین می‌رفتند. با این روش جدید در آزمایش بر روی مغز موشی که آن را به بیماری پارکینسون مبتلا کرده بودند توانسته‌اند سلول‌های بنیادی را با درصد بالاتری از سلامت به بافت مقصد رسانده که پس از استقرار و تکثیر و تولید دوپامین سبب بهبود علائم بیماری پارکینسون در موش شود. این روش البته منحصر به بیماری پارکینسون نیست و در باره سایر بیماری‌ها از جمله سکته مغزی نیز در حال بررسی است.

 

فعلا این‌ها آزمایشات اولیه فاز حیوانی هستند و در صورت اخذ تاییدیه باید بر روی انسان آزمایش شود تا از میزان تاثیر و کارآیی و عوارض کوتاه و بلند مدت آن اطلاعات کافی بدست آید. بنابراین امید است که در سال‌های آینده به روش‌های نوین درمان بیماری دست پیدا کنیم. 

نقش tDCS در اختلال شناختی بیماری ام اس

اختلالات شناختی یکی از عوارض شایع بیماری ام اس است. یعنی بیمار بتدریج احساس می‌کند در انجام کارهای ذهنی، تصمیم‌گیری، انجام محاسبات و یادگیری و یادآوری نسبت به قبل دچار مشکل شده است. گرچه این اختلالات در ابتدای شروع بیماری خفیف است ولی بتدریج با پیشرفت بیماری و بروز ناتوانی‌های فیزیکی، اختلالات شناختی نیز بیشتر و شدیدتر می‌شود.

 

بهترین را مقابله با بروز اختلالات شناختی شروع زودرس درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری ام اس است. زمانی‌که اختلالات شناختی ایجاد شد روش‌های مختلفی از جمله بازتوانی شناختی رفتاری و ورزش و درمان عوامل تشدید کننده مثل افسردگی پیشنهاد می‌شود.

 

اخیرا در یک مطالعه از tDCS همراه با بازتوانی شناختی برای بهبود بخشیدن به اختلال شناختی در زمینه بیماری ام اس استفاده کرده‌اند و نتایج آن در کنگره ACTRIMS ارائه شده است. در این روش نواحی خاصی از مغز توسط الکترودهایی که روی پوست سر قرار می‌گیرند با جریان مستقیم بسیار کم، تا حداکثر ۲ میلی‌آمپر، بمدت ۲۰ دقیقه در ۳۰ جلسه تحریک می‌شود. در این تحقیق گروهی از بیماران تحریک واقعی همراه با بازتوانی شناختی و گروه دیگر تحریک غیر واقعی همراه با بازتوانی شناختی را دریافت کرده و در پایان عملکرد شناختی آنها با یکدیگر مقایسه شده است. 

 

نتایج این تحقیق نشان میدهد که بازتوانی شناختی همراه با tDCS بطور قابل ملاحظه‌ای نسبت به گروه دریافت کننده تحریک غیر واقعی عملکرد شناختی بهتری را کسب کرده‌اند و نکته جالب‌تر این است که در افراد با ناتوانی بیشتر این اختلاف بارزتر بوده است.