درمان بیماری پارکینسون

اگر چه هنوز درمان قطعی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد اما درمان های دارویی و جراحی در بسیاری از بیماران موثر هستند.

گروههای اصلی درمان دارویی بیماری پارکینسون شامل: لوودوپا، محرک های دوپامین، مهارکننده های آنزیم های غیر فعال کننده دوپامین، آنتی کولینرژیک ها و آمانتادین هستند.
لوودوپا (L.dopa): لوودوپا موثر ترین داروی درمان علائم بیماری پارکینسون است. این دارو به ویژه در کاهش مشکلات ناشی از کندی حرکت موثر است. لرزش و سفتی را نیز می توان تا حدود زیادی با لوودوپا بهبودی بخشید. لوودوپا با نام های مختلف تجاری مثل Sinemet, Madopar, Parkin c, L Doram c و Isicom عرضه می شود.

 درمان معمولا با مقادیر کم دارو به صورت دو تا سه بار در روز همراه با غذا (برای به حداقل رساندن تهوع که شایع ترین عارضه جانبی اولیه است) آغاز می شود. مقدار دارو سپس با توجه به تحمل فرد و کمترین دوز لازمه برای کنترل علایم، به آرامی در طی چند روز تا چند هفته افزایش می یابد. در برخی موارد بویژه زمانیکه مدت زمان تاثیر دارو کم می شود و لازم است دارو با فاصله زمانی کوتاه مدت مصرف شود می توان بجای مصرف داروهای معمولی لودوپا در چند نوبت از قرص های آهسته رهش استفاده کرد. اشکال آهسته رهش دارو با آزاد سازی تدریجی دارو سبب تاثیر طولانی تر دارو و کاهش نوسان مقدار دارو در خون و در نتیجه عوارضی مثل جمود و یا حرکات غیر ارادی و غیر طبیعی می شود. 
 

عوارض جانبی:  شایع ترین عوارض جانبی لوودوپا، تهوع، خواب آلودگی، سرگیجه و سردرد است. عوارض جانبی جدی تر می تواند شامل گیجی، توهم، هذیان، اضطراب و روان پریشی باشد . این عوارض در افراد مسن شایع تر است. شروع با مقادیر پایین و افزایش تدریجی دارو می تواند  تا حدود زیادی عوارض جانبی را به حداقل رساند.

در بسیاری از موارد، در دراز مدت (5 تا 10 سال) استفاده از لوودوپا با عوارض نوسانات حرکتی وحرکات غیر طبیعی همراه می شود. نوسانات حرکتی به صورت نوسان وضعیت توانایی حرکتی بیمار است به طوریکه در فواصل کوتاهی از مصرف لوودوپای سریع الاثر توانایی حرکتی چنان زیاد می شود که بیمار دچار حرکات اضافی غیر ارادی می شود و بعد از مدتی سریعاً اثر دارو از بین رفته بیمار دچار حالت جمود و سفتی می شود. در این موارد نیز استفاده از داروهای آهسته رهش و همین طور داروهای دیگر درمان علایم پارکینسون کمک کننده خواهند بود.

مهارکننده های منوآمینواکسیداز: مهارکننده های مونوآمین اکسیدازB، با مسدود کردن اثر آنزیم های غیر فعال کننده دوپامین سبب بهبود علایم می شوند. از داروهای معروف این گروه، سلژیلین Selegiline (Eldepryl ®)  و رازاژیلین rasagiline (Azilect ®)  را می توان نام برد. اثر این داروها طولانی تر است و تا حدودی سبب کاهش نشانه های بیماری پارکینسون می شوند بعلاوه ممکن است به حفاظت از سلولهای دوپامین ساز نیز کمک کنند. این داروها به تنهایی یا در ترکیب با لوودوپا و یا دیگر داروهایضد پارکینسون استفاده می شوند.

عوارض جانبی احتمالی این داروها شامل تهوع، سردرد، و ایجاد مشکل در به خواب رفتن باشد. در افراد مسن ممکن است موجب گیجی شود.

محرک های دوپامین: محرک های دوپامین به طور مستقیم سبب تحریک گیرنده های دوپامینی در مغز می شوند. از داروهای در دسترساین گروه می توان بروموکریپتین، پرامیپکسولpramipexole (Mirapex ®, Sifrol®, Restin®)  و روپینیرول ropinirole (Requip®)  را نام برد. محرک های دوپامین در درمان نشانه های بیماری پارکینسون کمی کمتر از لوودوپا موثر هستند و دارای عوارض جانبی بیشتر به ویژه خواب آلودگی، تورم پاها و توهم بینایی هستند.
محرک های دوپامین را می توان به تنهایی به عنوان درمان اولیه در برخی از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون، به خصوص کسانی که قبل از 65 سالگی دچار بیماری شده اند استفاده کرد. استفاده از محرکهای دوپامینی ممکن است نیاز به لوودوپا را تا مدتها به تعویق اندازند.

عوارض جانبی شایع محرکهای های دوپامین عبارتند از: خواب آلودگی، تهوع، استفراغ، افت فشار خون در حالت ایستاده، گیجی، توهم و ورم پاها. شروع با مقادیر پایین و افزایش آرام در طی یک دوره چند هفته ای سبب به حداقل رساندن عوارض جانبی دارو می شود. پرامیپکسول ممکن است سبب حمله خواب ناگهانی و بدون هشدار شود. لذا افرادی که از این دارو استفاده می کنند به خصوص هنگامی که دوز بیشتر از 1/5میلی گرم در روز مصرف می کنند باید مراقب باشند این حالت موقع رانندگی ممکن است خطر آفرین باشد.

مهار کننده هایCOMT : از داروهای معروف این گروه می توان tolcapone (Tasmar ®)  وentacapone (Comtan ®) را نام برد. این داروها سبب طولانی تر شدن و افزایش اثر لوودوپا می شوند بنابراین دردرمان افرادیکه دچار نوسانات حرکتی با لوودوپا شده اند استفاده می شود. این دارو به تنهایی هیچ اثری ندارد و باید همراه لوودوپا مصرف شود. داروی رایج در این گروه Stalevo  است که حاوی سه ترکیب لوودوپا، کاربی دوپا و انتاکاپون است.

شایع ترین عوارض جانبی شامل حرکات غیر طبیعی، توهم، گیجی، تهوع، اسهال، تغییر رنگ نارنجی رنگ ادرار و افت فشار خون موقع برخاستن است.

داروهای ضد استیل کولین: داروهای ضد استیل کولین به منظور کاهش علائم لرزش آزاردهنده در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون با سن کمتر از70 سال توصیه می شود. داروهای ضد استیل کولین را به تنهایی یا همراه با لوودوپا یا محرک های دوپامین در افراد مبتلا به بیماری پیشرفته که دچار لرزش مداوم هستند تجویز می کنند.
از داروهای ضد استیل کولین مورد استفاده می توان تری هگزیفنیدیل(trihexyphenidyl) و بی پریدین(biperiden)را نام برد.

شایع ترین عوارض جانبی داروهای ضد استیل کولین عبارتند از: خشکی دهان، تاری دید، یبوست، تهوع، اشکال در تخلیه مثانه،  اختلال تعریق و تند شدن ضربان قلب. از عوارض جانبی دیگر به خصوص در افراد مسن اختلال حافظه، گیجی و توهم را می توان ذکر کرد.

آمانتادین: آمانتادین(Symmetrel ®) یک داروی ضد ویروسی است که برای جلوگیری از آنفلوآنزا ارائه شده است، اما در موارد خفیف بیماری به بهبود علایم بیماری پارکینسون کمک می کند.

عوارض جانبی احتمالی آمانتادین شامل توهم، ظهور لکه ها و نقاط بنفش رنگ در پوست مچ و ساق پا و تورم مچ پا است.

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

علائم بیماری پارکینسون

علائم و نشانه های بیماری پارکینسون را می توان به دو دسته تقسیم شده است، علایم حرکتی و علایم غیر حرکتی.

علائم حرکتی: علائم حرکتی بارز ترین نشانه های بیماری پارکینسون هستند. علائم حرکتی اصلی بیماری پارکینسون شامل لرزش، کندی حرکت، سفتی و بی ثباتی وضعیتی است.

 این نشانه ها معمولا در مراحل اولیه بیماری خیلی خفیف هستند بویژه ناپایداری وضعیتی که در مراحل اولیه بیماری دیده نمی شود و در مراحل پیشرفته بیماری بارز می شود.علایم بیماری معمولاً از یک طرف بدن شروع و طی چند سال به طرف دیگر گسترش می یابد.

لرزش: لرزش ناشی از بیماری پارکینسون بیشتر هنگامی که فرد در حالت استراحت است خود را نشان می دهد. لرزش در اوایل ممکن است برای دیگران قابل مشاهده نباشد و فقط بیمار احساس لرزش درونی در اندام یا بدن داشته باشد. لرزش معمولا از یک دست شروع می شود و اغلب به شکل "پول شمردن یا تسبیح انداختن"است. لرزش معمولا در طی یک دوره چند ساله به سمت دیگر بدن گسترش می یابد. اضطراب، هیجان و استرس لرزش را بدتر می کنند. لرزش ممکن است سایر نقاط بدن از جمله پاها، لبها، فک، یا زبان را نیز گرفتار کند. با این حال لرزش بیماری پارکینسونمعمولا سر را نمی لرزاند.

کندی حرکت: مهمترین علت ناتوانی بیمار کندی حرکت است که تقریباً تمام بیماران را گرفتار می کند و ممکن است منجر به احساس عدم هم آهنگی در حرکات، احساس ضعف و خستگی شود. کندی حرکت در دستها بصورت مشکل در کارهایی مثل بستن دکمه های لباس، بستن بند کفش، نوشتن و تایپ کردن، و یا در آوردن سکه از جیب یا کیف پول، خود را نشان می دهد. کندی حرکت در پاها سبب کشیدن پا و قدم های کوتاه هنگام راه رفتن، احساس عدم تعادل و مشکل در بلند شدن از صندلی و بیرون آمدن از ماشین می شود.
در مراحل پیشرفته تر بیماری، شروع حرکت و راه افتادن مشکل شده و موقع راه رفتن بر سرعت حرکت افزوده می شود بطوریکه حالت دویدن پیدا می کند. گاهی هم بیمار دچار حالت جمود و خشک شدن ناگهانی می شود.
سفتی: سفتی حرکت دست و پا و بدن سبب حالت خمیدگی و نداشتن حرکات دست موقع راه رفتن می شود. این حالت معمولا در همان سمت از بدن که لرزش وکندی حرکت دارد بیشتر است.

بی ثباتی وضعیتی: به طور طبیعی رفلکس خودکاری در مغز وجود دارد که ما را موقع ایستادن و راه رفتن متعادل نگه می دارد. این رفلکس در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون مختل شده و سبب تمایل به سقوط و یا احساس از دست دادن تعادل و افتادن می شود. بی ثباتی وضعیتی در مراحل پیشرفته بیماری بروز می کند و وجود آن در اوایل دوره بیماری، احتمال سندرم های شبه پارکینسون را مطرح می کند.
 

به غیر از علایم اصلی فوق علایم حرکتی دیگری مثل ثابت بودن حالت چهره و عدم تغییر آن متناسب با احساسات بیمار، کمتر پلک زدن، کندی و یک نواخت شدن تکلم و آهسته شدن صدا، مشکل بلع و آبریزش از دهان را می توان در برخی از بیماران مشاهده کرد.
 

علایم غیر حرکتی:

مشکلات شناختی و حافظه: معمولاً درجات خفیفی از مشکلات تفکر و حافظه در بیماری پارکینسون رخ می دهد. نشانه های مشکل شناختی بصورت مشکل در تصمیم گیری و یا انجام کارهای پیچیده، به خاطر سپردن وقایع اخیر و قضاوت است.

توهم: توهم بینایی (دیدن چیزهایی که واقعی نیستند) در مراحل پیشرفته بیماری ممکن است بروز کند. توهم ممکن است با هذیانات بدبینی و گزند و آسیب مانند ترس غیر منطقی و یا ظن خیانت همسر، سرقت پول، وجود مزاحم در خانه ، و یا تفکر توطئه از طرف پرستارش همراه باشد.
 

اختلالات خلقی: افسردگی، اضطراب، از دست دادن انگیزه (بی تفاوتی)، اختلالات خلقی در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون شایع است. این علایم می تواند به میزان قابل توجهی کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد. علائم افسردگی دربیماری پارکینسونمعمولاً عبارتند از : احساس غم و اندوه، از دست دادن علاقه و عدم توانایی لذت بردن و بی انگیزگی. اضطراب به صورت حملات هراس و نگرانی بیش از حد نمایان می شود.


اختلالات خواب: مشکل در شروع به خواب رفتن و تداوم خواب از مشکلات شایع مبتلایان به بیماری پارکینسون است. گرفتگی عضلات، رویا یا کابوس زنده، درد، و یا نیاز به ادرار کردن از مهمترین علل اختلال خواب بیماران هستند.
یکی از اختلالات شناخته شده خواب بیماران پارکینسونی رفتارهای غیر طبیعی در مرحله خواب رویا دیدن که به خواب با حرکات سریع چشم معروف است می باشد. این اختلال خواب می تواند باعث شود فرد در حین رویاهایش فریاد بزدن، جیغ بکشیدن، لگد بزدند، و یا با مشت هم بسترش را مجروح کند.
 

خواب آلودگی روزانه: خواب آلودگی روزانه بیش از حد در اکثر افراد مبتلا به بیماری پارکینسون دیده می شود. داروهای مورد استفاده در درمان بیماری ممکن است خواب آلودگی در طول روز را بدتر کند. برخی افراد دچار حملات ناگهانی و ناخواسته خواب می شوند. هر دو حالت خواب آلودگی و حملات خواب می تواند خطرناک باشند به خصوص برای افرادی که هنوز رانندگی می کنند.

اختلال عملکرد سیستم عصبی خودمختار (اتونوم): سیستم عصبی خود مختار کنترل عملکرد خودکار و ناخودآگاه ضربان قلب، دستگاه گوارش و هضم غذا، میزان تنفس، تعریق، ادرار، و برانگیختگی جنسی را بر عهده دارد. نشانه های اختلال این سیستم در بیماری پارکینسون به صورت افت فشار خون موقع ایستادن که منجر به سرگیجه و احساس سبکی سر، یبوست، اشکال در بلع، تعریق غیر طبیعی، نشت ادرار و اختلال عملکرد جنسی نمایان می شود.
از دست دادن حس بویایی: اختلال حس بویایی در بسیاری از بیماران پارکینسونی از مراحل اولیه بیماری، حتی قبل از اینکه هر کدام از علائم بیشتر آشنای بیماری ظاهر شود و اغلب بدون اینکه بیمار متوجه آن باشد بروز می کند. 
 

درد: احساس دردناک در بیش از 40 درصد از بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون گزارش شده است. درد ممکن است خیلی شدید و حالت خنجری داشته باشد یا بصورت احساس سوزش یا خارش در نقاط مختلف بدن از جمله صورت، شکم، اندام ها و مفاصل باشد.

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

علت بیماری پارکینسون چیست؟

علت بیماری پارکینسون هنوز شناخته نشده است. سلول های عصبی بخش هایی از مغز که بنام سیستم خارج هرمی معروف هستند ماده شیمیایی به نام دوپامین را تولید و ترشح می کنند که سبب تسهیل حرکت می شوند. در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون این سلولها به آرامی دچار تحلیل شده و توانایی تولید دوپامین را از دست میدهند و در نتیجه علایم بیماری پدید می آید. حال چرا این سلولها دچار تحلیل می شوند، معلوم نیست.

مجموعه ای از عوامل محیطی و ژنتیکی در بروز بیماری نقش دارند. مهمترین عامل مستعد کننده بیماری پارکینسون سن بیمار است. بیماری پارکینسون در افراد بالای 50 سال شایع تر است و تخمین زده می شود که حدود 1 درصد افراد بالای 60 سال به بیماری مبتلا شوند. از عوامل محیطی مستعد کننده مطرح در بروز بیماری می توان به سموم و حشره کش ها و علف کش ها و فلزات سنگین و چاقی و رژیم غذایی مملو از آهن و منیزیم اشاره کرد. در کشورهای صنعتی و مناطق دارای صنایع سنگین آلیاژی فولاد و صنایع چوبی و اشتغال به جوشکاری شیوع بیماری و تماس با حلالهای هیدروکربنی مثل تینر شیوع این بیماری بیشتر بوده است. از طرف دیگر ورزش و فعالیت متوسط فیزیکی نقش محافظتی در مقابل بیماری دارد. بیماری پارکینسون در مردان نسبت به زنان کمی بیشتر است. 
 

گرچه در اکثر موارد بیماری پارکینسون غیر ارثی است اما در10تا 15 درصد از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون حداقل یکی از بستگان درجه اول (پدر، مادر یا خواهر و برادر) به این بیماری مبتلا هستند. در افراد جوان تر (کسانی که قبل از سن 50 سالگی به بیماری مبتلا شده اند)، جهش های ژنتیکی ممکن است نقش داشته باشند.

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون(Parkinson Disease) یکی از بیماریهای شایع مغزی است که سبب لرزش اندامها و اختلال در کنترل حرکات بدن می شود.

 

این بیماری اولین بار در سال 1817 توسط پزشک انگلیسی بنام جیمز پارکینسون توصیف شد و از آن به بعد به نام بیماری پارکینسون معروف شد. بیماری پارکینسون یک بیماری پیشرونده است که در طول زمان معمولاً بدتر می شود، اگر چه میزان وخیم تر شدن از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. این بیماری بیشتر افراد بالای 50 سال را مبتلا می کند. بسیاری از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون که تحت درمان دارویی قرار دارند قادرند سالها بدون ناتوانی جدی به زندگی ادامه دهند. داروهای مختلفی وجود دارد که سبب بهبود کیفیت زندگی بیماران پارکینسونی می شود.

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

علت تشنج چیست؟

هر عاملی که سبب آسیب به مغز شود می تواند موجب ایجاد تشنج شود. در اکثر موارد با رفع علت آسیب رسان تشنج هم متوقف می شود. در اغلب موارد هیچ علت خاصی برای صرع یافت نمی‌شود. در میان علل شناخته شده شایعترین علل تشنج و صرع را بیماریهای رگهای خونی مغز (سکته مغزی)، ضربه مغزی، نقص های مادرزادی، عفونت مغزی، سوء مصرف داروها مثل ترامادول و برخی موادمثل کراک و شیشه، تومور مغزی و بیماریهای تحلیل برنده مغز (دژنراتیو) تشکیل می دهند.

علل شایع تشنج بر حسب محدوده سنی شروع صرع متفاوت است. در کودکان زیر 14 سال شایعترین علت شناخته شده نقوص مادرزادی بوده است. از علل دیگر صرع در این سنین نرسیدن اکسیژن به مغز در حوالی تولد، اختلالات متابولیسم بدن و عفونت های مغز است. در حالیکه در افراد مسن شایعترین علل صرع را سکته و بیماریهای عروق مغزی، بیماریهای دژنراتیو مغز و تومورها تشکیل میدهند.

برخی عوامل سبب تسهیل بروز حمله تشنج می شوند اما علت تشنج نیستند. بنابراین با جلوگیری از این عوامل می توان از تکرار حمله تشنج جلوگیری کرد. هیجانات شدید، فعالیت شدید، موسیقی بلند، نور فلاش، تب، دوره عادت ماهیانه زنان، بی خوابی از جمله این عوامل هستند.

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

نقش ویتامین د در بیماری ام اس

یکی از عواملی که نقش آن در بروز و تشدید بیماری ام اس مورد توجه قرار گرفته است فقر ویتامین د است. قبلاٌ  در مطالعات اپیدمیولوژیک دیده شده بود که هر قدر از سمت استوا به سوی قطب می رویم بر شیوع بیماری ام اس افزوده می شود. در مطالعات جدیدتر دیده شده که کمبود ویتامین د یکی از عوامل مستعد کننده برای بروز بیماری ام اس است. بعلاوه در بیماران مبتلا به ام اس، کمبود ویتامین د احتمال بروز حمله جدید و پیشرفت بیماری را بیشتر می کند.

در بیماری ام اس عوامل ایمنی بدن سبب آسیب به غلاف میلین اعصاب مغز و نخاع می شود. ویتامین د یکی از عوامل موثر در تنظیم فعالیت سیستم ایمنی است و کمبود آن می تواند احتمال بروز اختلال در کارکرد سیستم ایمنی را بیشتر کند.

مهمترین منبع تولید ویتامین د از طریق تماس پوست با نور خورشید است. اما در اکثر افراد میزان تماس با نور خورشید در حدی نیست که بتواند نیاز روزانه را تامین کند. ویتامین د در برخی غذاها از جمله ماهی چرب و روغن ماهی نیز وجود دارد. ولی مصرف روزانه این غذاها در حدی نیست که بتواند نیاز روزانه را مرتفع کند. در برخی کشورها شیر، نان و برخی مواد غذایی دیگر را با ویتامین د غنی می کنند اما در ایران منابع غذایی غنی از ویتامین د نیز بسیار محدود است. بنابراین لازم است میزان کمبود را از طریق داروهای حاوی ویتامین د جبران کرد. 

مقدار نیاز روزانه ویتامین د در یک فرد بالغ حدود 600 واحد بین المللی است. مصرف کپسولهای 50000 واحدی ویتامین د هر 2 ماه یک بار میتواند نیاز روزانه را تامین کند. البته باید توجه داشت که ویتامین د یک ویتامین محلول در چربی است و مصرف بیش از حد آن می تواند سبب مسمومیت و بروز عوارضی مثل افزایش کلسیم خون، گیجی و منگی، پرنوشی و پرادراری، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ شود.

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

ام اس و ورزش

ورزش‌های سبک سبب بهبودی عملکرد قلب و بازیافت قدرت عضلانی و حرکتی از دست رفته و همینطور بهبودی کارکرد دستگاه گوارش و مثانه می‌شود. بعلاوه ورزش سبب احساس نشاط و طراوت و کاهش افسردگی و احساس خستگی و افزایش اعتماد به نفس می‌شود. عدم انجام ورزش به تشدید ضعف عضلانی و تغییر شکل مفاصل و کوتاهی عضلات و دردناک شدن مفاصل و پوکی استخوان و کاهش حجم تنفسی منجر می‌شود.

نوع ورزش باید متناسب با وضعیت جسمانی بیمار انتخاب شود. به همین خاطر بهتر است میزان و نوع فعالیت‌های ورزشی را در مشورت با پزشک معالج انتخاب نمود. از بهترین ورزش‌ها برای بیماران ام اس شنا در آب سرد است. زیرا هم مانع افزایش درجه حرارت بدن شده و هم سفتی عضلات کمتر می‌شود. مدت ورزش نباید طولانی باشد و نباید به حدی باشد که سبب خستگی و افزایش درجه حرارت بدن شود. بعلاوه بهتر است در ساعات خنک مثل اوایل صبح یا عصرها و یا در اطاق مجهز به دستگاه خنک کننده انجام شود.

کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

تشنج تب

      تشنج تب یکی از علل شایع تشنج در سنین کودکی است. در حدود  2-5 درصد کودکان در سنین 6 ماهگی تا 5 سالگی دچار این بیماری می شوند. تشنج تب در واقع واکنش مغز به افزایش ناگهانی درجه حرارت بدن در برخی کودکان است. در بروز تشنج از عوامل متعدد ژنتیکی دخالت دارند. احتمال بروز تشنج تب در خانواده بیمار مبتلا به تشنج تب دو تا سه برابر جامعه است و این احتمال در خواهر و برادر بیش از سایر اقوام است. اگر والدین سابقه تشنج تب داشته باشند نیز احتمال بروز در بچه ها بیشتر می شود. درجه حرارت بدن کودک در این زمان معمولا به بالای 38 درجه رفته و تب چنان سریع رخ میدهد که والدین زمانی متوجه تب می شوند که تشنج بروز کرده است.

     تشنج تب گرچه برای والدین خیلی وحشتناک است اما اکثرا مشکل عمده مغزی وجود ندارد و بعد از 6 سالگی دیگر تکرار نمی شود. البته زمانیکه تشنج تب برای اولین بار در یک کودک اتفاق می افتد باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد زیرا تب و تشنج ممکن است اولین علامت مننژیت و یا آنسفالیت (عفونت مغز) باشد. یکی از راههای رسیدن به تشخیص آزمایش مایع مغزی نخایی از طریق کشیدن مایع از ناحیه کمر کودک است. هر نوع عفونت ویروسی یا باکتریایی که به تب منجر شود می تواند سبب بروز تشنج تب شود. اکثر اوقات تشنج تب بدنبال عفونت علی ویروسی تنفسی، عفونت گوش و یا روده و شکم است. گاهی اوقات بعد از واکسیناسیون سه گانه ( دیفتری، سیاه سرفه، کزاز) و سرخک نیز تشنج تب رخ می دهد.

     تشنج معمولا بصورت انحراف چشمها به بالا و قفل شدن فک و سفت شدن دست و پا بروز می کند که معمولا در کمتر از دو دقیقه متوقف می شود. معمولا در هر حمله تب یک حمله تشنج بیشتر رخ نمیدهد گرچه در برخی ممکن است تکرار شود.

     در زمان تشنج بهتر است کودک را روی تشک نرم قرار دهیم تا آسیبی به بدن او وارد نشود. در موقع تشنج از نگهداشتن دست و پای کودک باید اجتناب کرد زیرا احتمال آسیب رسیدن به اندام های کودک را بیشتر می کند. در صورتی که در دهان کودک مواد غذایی وجود دارد اگر امکان داشته باشد باید بدون فشار آوردن به فک کودک، آنرا خارج کنیم. پس از خاتمه تشنج بهتر است کودک را به پهلو قرار دهیم تا ترشحات داخل دهان خارج شود. در صورتیکه حمله تشنج بیش از5 دقیقه طول بکشد باید با اورژانس 115 تماس گرفته شود.

     یکی از نگرانی های والدین ترس از تکرار تشنج با هر حمله تب است. اما از آنجاییکه این حملات تشنج کوتاه مدت است و سبب آسیب مغزی کودک نمی شود اکثر پزشکان توصیه میکنند که صرف مراقبت های فوق حین تشنج و کاستن تب کودک با داروهای تب بر مثل استامینوفن یا ایبوپروفن کافی است و لزومی به استفاده مداوم از داروهای ضد تشنج مثل فنوباربیتال و یا والپروات نمی باشد بویژه اینکه این داروها بدون عوارض هم نیستند. در مواردیکه تشنج طول بکشد ژل های از پیش آماده دیازپام را می توان در مقعد کودک تزریق کرد.

    از نگرانی های دیگر والدین تبدیل این حملات تشنج به صرع در سنین بالاتر است. اما باید بدانیم تشنج تب ساده که شرح آن رفت سبب بروز صرع در سنین نوجوانی و جوانی نمی شود مگر مواردیکه تشنج تب از اشکال پیچیده باشد. تشنج تب پیچیده زمانی مطرح است که حمله تشنج بیش از 15 دقیقه طول بکشد و یا تشنج محدود به یک قسمت یا یک نیمه بدن باشد ویا در بررسی ها و معاینات پزشکی رد پایی از آسیب های مغزی وجود داشته باشد.

صرع و بارداری

 

یکی از نگرانی های بیماران مبتلا به صرع و تحت درمان دارویی ازدواج و بارداری است. در حدود نیمی از بیماران را زنان تشکیل می دهد و یکی از دغدغه های آنان بارداری و نگرانی از عوارض دارو برای جنین و احتمال توارث صرع به کودکان است. باید بدانیم که بیش از 90 درصد خانمهای مبتلا به صرع و تحت درمان داروهای ضد تشنج بارداری طبیعی دارند. با این وجود خانم هایی که قصد بارداری دارند با رعایت برخی نکات می توانند احتمال عوارض ناشی از دارو را بر روند بارداری و جنین کمتر کنند.

قبل از بارداری:

• حاملگی در بیماران صرعی ممنوع نیست ولی باید بدانیم که بهتر است زمان حاملگی برنامه ریزی شود و مشاورات پزشکی و تنظیم داروها قبل از وقوع بارداری انجام شده باشد. بیماران تحت درمان با داروهای ضد تشنج بویژه کسانیکه از داروهای کاربامازپین، فنی توئین، فنوباربیتال، پریمیدون، توپیرامات و اُکس کابامازپین استفاده می کنند اگر از قرص های هورمونی برای جلوگیری از بارداری استفاده می کنند باید بدانند که به علت تداخل دارویی از اثر قرص های هورمونی جلوگیری از بارداری کاسته می شود و احتمال بارداری ناخواسته زیاد است و بهتر است از روش های دیگر جلوگیری بهره گرفته شود.

• کمبود فولیک اسید در مادر خطر نواقص مادرزادی را در جنین زیاد می کند و این خطر در بیماران تحت درمان با داروهای ضد تشنج بیشتر است. لذا توصیه می شود تمام خانم های تحت درمان با داروهای ضد تشنج در سنین باروری، روزانه 0/4 – 0/8 میلیگرم اسید فولیک استفاده نمایند و از 1تا3 ماه قبل از بارداری تا انتهای سه ماهه اول بارداری روزانه 4 میلیگرم اسید فولیک مصرف شود.

• قبل از تصمیم گیری به بارداری باید با پزشک معالج مشورت شود. زیرا در برخی موارد که شرایط مهیا باشد می توان از مقدار دارو کاست و یا حتی دارو را قطع کرد و یا حتی می توان دارویی را که احتمال عوارض جنینی آن بیشتر است را با داروی کم عارضه تر جایگزین کرد. اما تمام این کارها باید قبل از بارداری باشد. زمانیکه بارداری رخ داد تغییر دارو مناسب نیست.

• از مصرف خودسرانه داروهای دیگر، قطع و یا کم کردن داروهای ضد تشنج اجتناب شود. زیرا این کار سبب بروز تشنج مکرر و مداوم و عوارض بیشتر برای جنین می شود.

مرحله بارداری:

• در طی دوره بارداری باید به طور مرتب مراقبت های پزشکی انجام شود. با روش هایی آزمایشگاهی و سونوگرافی در هفته های 14 تا 20 می توان از سلامت جنین و احیاناً نقوص سیستم عصبی و قلبی اطلاع حاصل کرد.

• حاملگی سبب تغییر متابولیسم داروهای ضد تشنج می شود و ممکن است بیماری که قبل از بارداری مشکلی نداشته است علیرغم مصرف همان میزان دارو طی بارداری دچار تشنج شود. لذا در طی دوره بارداری لازم است بطور مرتب مقدار دارو در خون پایش شده و اندازه دارو تنظیم شود.

• بسیاری از داروهای ضد تشنج بر روی ویتامین K که در انعقاد خون نقش دارد اثر کرده و احتمال خونریزی زایمانی و نوزاد را بیشتر میکنند. لذا توصیه می شود مادرانی که فنی توئین، فنوباربیتال و یا کاربامازپین مصرف می کنند طی سه ماه آخر از قرصهای خوراکی ویتامین کا استفاده کنند و به نوزاد بعد از تولد ویتامین کا تزریق می شود.

مرحله زایمان: بیشتر مادران باردار مبتلا به صرع می توانند زایمان طبیعی داشته باشند. احتمال وقوع تشنج طی بارداری و روز اول بعد از زایمان 1-2 درصد است. در کسانیکه در سه ماهه آخر حملات مکرر تشنج داشته اند یا دچار حمله تشنج با استرس می شوند انجام سزارین ممکن است مناسب تر باشد.

بعد از زایمان:

• بعد از زایمان مقدار داروها لازم است مجدداً برای شرایط عادی تنظیم شود زیرا تداوم همان مقدار دارو ممکن است سبب مسمومیت یا کمبود اثر دارو شود.

• مادر باید به میزان استراحت، آرامش، تغذیه و خواب خود توجه داشته باشد. عدم رعایت این مسایل احتمال تشنج در مادر را زیاد می کنند. در این زمینه کمک و همیاری همسر و سایر اعضاء خانواده ضروری است. بویژه در مواردیکه مادر هنوز حملات تشنج دارد باید از مادر و نوزاد بیشتر مراقبت کرد و در کارهایی مثل حمام کردن، نوزاد باید در جای مطمئن قرار داده شود.

• گرچه تقریباً تمام داروهای ضد تشنج وارد شیر مادر می شوند اما اکثر پزشکان معتقدند شیردهی برای مادرتحت درمان داروی ضد تشنج ممنوع نیست. عبور برخی داروها از شیر مثل فنوباربیتال و پریمیدون ممکن است سبب خواب آلودگی و بیقراری بیش از حد نوزاد شود که در این موارد می توان مدتی شیر دهی را قطع کرد.

 

درمان صرع:

درمان دارویی:

• عوارض دارویی: درمان دارویی صرع برحسب نوع تشنج و جنسیت فرد و شرایط دیگری مثل احتمال بارداری انتخاب می شود. از داروهایی که به طور رایج مورد استفاده قرار می گیرند می توان به کاربامازپین (تگرتول)، فنی توئین، والپروات سدیم (دپاکین و یا اورلپت)، فنوباربیتال، لاموتریژین، توپیرامات اشاره کرد.
• 
• داروهای ضد صرع مثل هر داروی دیگری ممکن است عوارضی داشته باشند، به همین خاطر لازم است بیمار بطور منظم جهت بررسی به پزشک معالج خود مراجعه داشته باشد. از شایعترین عوارض اکثر داروهای ضد تشنج بویژه در ابتدای شروع درمان خواب آلودگی، گیجی و منگی، تهوع استفراغ، ناراحتی گوارشی و درد سردل و عدم تعادل است. اکثر این عوارض بتدریج بر طرف می شوند اما تا آن زمان بیمار باید از انجام کارهای نیازمند دقت و مخاطره انگیز مثل رانندگی اجتناب نماید. بسیاری از داروهای ضد تشنج (بویژه لاموتریژین) در ابتدای شروع درمان ممکن است سبب بثورات و جوش پوستی شوند که در اکثر موارد نیز این مشکل برطرف می شود. اما نوعی از بثورات و جوش های پوستی که با تاول های پوستی و مخاط دهان و همینطور تب ممکن است همراه باشد از عوارض بسیار نادر و غیر قابل پیش بینی ولی خطیر داروهای ضد تشنج بویژه فنی تویین، فنوباربیتال، کاربامازپین و لاموتریژین است. لذا در صورتیکه جوش های پوستی حالت تاولی داشت و یا در دهان نیز پیدا شد باید فوراً پزشک معالج را مطلع کرد.

• تداخل دارویی: یکی از نکات مهم در مورد داروهای ضد تشنج تداخلات دارویی است. داروهای ضد تشنج اثرات گسترده ای را بر روی سایر داروها می گذارند و بالعکس برخی داروها بر روی داروهای ضد تشنج تاثیر گذارند. مثلاً یکی از داروهای مهم وارفارین است که برای جلوگیری از لخته شدن خون داده می شود. فنی تویین یا کاربامازپین از میزان اثر وارفارین کم می کند و احتمال لخته شدن خون وجود دارد. داروهای ضد تشنج از میزان تاثیر قرص های جلوگیری از بارداری می کاهد و ممکن است بیمار دچار بارداری ناخواسته شود. بنابراین بیماران باید هرگاه به پزشک مراجعه می کنند پزشک را از تمام داروهایی که مصرف می کنند مطلع نمایند و از مصرف خود سرانه دارو و یا حتی ترکیبات گیاهی نیز خودداری نمایند.

از نکات مهم دیگر در درمان دارویی تشنج دانستن این نکته است که داروهای ضد تشنج را نمی شود به یک باره قطع کرد. حتی در کسانی که پزشک معالج بر طبق معیارها تصمیم بر قطع یا تعویض دارو می گیرد هم دارو را ظرف 3-6 ماه قطع می کند. قطع یک باره دارو می تواند سبب تشنج مداوم شود.

• قطع دارو: در مواریکه تشنج بیمار به مدت 2-5 سال با یک دارو درمان شده باشد و تشنجی در طی این مدت رخ نداده باشد بویژه اگر نوار مغزی، ام آرآی مغزی و معاینات طبیعی باشد ممکن است بتوان داروی بیمار را بتدریج قطع کرد. در حدود70% این موارد احتمال بهبودی و عدم عود وجود دارد. بنابرین در کسانیکه عود تشنج ممکن است برایشان مخاطره انگیز باشد و یا سبب آسیب شغلی و موقعیت اجتماعی وی شود شاید بهتر باشد این کار انجام نشود. در مواردیکه تصمیم بر قطع دارو گرفته می شود پرهیز از عوامل برانگیزاننده حمله تشنج مثل هیجانات شدید، فعالیت شدید، موسیقی بلند، نور فلاش، و بی خوابی مفید خواهد بود.

درمان جراحی: در مواردیکه تشنج بیمار با دارو کنترل نشود یکی از گزینه ها اقدامات جراحی است. در مواردیکه بتوان با روش های مختلف آزمایشگاهی کانون شروع تشنج را شناسایی کرد بهترین نتیجه از خارج کردن کانون بدست می آید. در غیر این صورت از روش های دیگر برای کم کردن از شدت تشنج استفاده می شود.

تحریک الکتریکی واگ: در این روش با قرار دادن الکترود در کنار عصب واگ که یکی از دوازده زوج اعصاب مغزی است و تحریک الکتریکی این عصب توانسته اند از شدت تشنج بکاهند.