دکتر جواد عاملی مازندرانی

متخصص بیماریهای مغز و اعصاب

دکتر جواد عاملی مازندرانی

متخصص بیماریهای مغز و اعصاب

در این وبلاگ بیماریهای مغز و اعصاب، اخبار و پیشرفت های جدید در این زمینه به زبان ساده و قابل استفاده عموم نوشته خواهد شد. بدلیل عدم فرصت کافی امکان پاسخگویی خصوصی مقدور نیست. لذا فقط به سوالاتی که موافقت برای انتشار عمومی در آن درج شده باشد با حفظ محرمانگی پرسشگر و پس از ویرایش مختصر، پاسخ بصورت عمومی منتشر خواهد شد.

۲ مطلب در آذر ۱۳۹۳ ثبت شده است

۲۸
آذر

سرگیجه خوش خیم وضعیتی از شایعترین علل سرگیجه وضعیتی است بطوریکه در حدود ۲/۵ درصد مردم به آن مبتلا می شوند. این نوع سرگیجه بدلیل ورود رسوبات کلسیمی به مجاری نیمدایره گوش داخلی ایجاد می شود. 

گوش داخلی که محل گیرنده های عصبی است از دو بخش شنوایی ( بنام حلزون) و تعادلی ( بنام وستیبولار) تشکیل شده است. بخش وستیبولار مسئول حفظ تعادل بدن در حرکت در جهات مختلف مثل چرخیدن است. بخش تعادلی از دو کیسه بنام های اوترکول و ساکول و سه مجرای نیمدایره عمود بر هم تشکیل شده که هر کدام مسئول حس و برقراری تعادل در نوعی از حرکت است. 

در برخی افراد رسوبات کلسیمی در کیسه های اوتریکول و ساکول ایجاد می شود ولی هیچ علامتی ندارد. هر گاه این رسوبات وارد مجاری نیمدایره شود سبب ایجاد حس کاذب حرکت و سرگیجه می شود.

در این حالت سرگیجه با تغییر وضعیت سر بویژه چرخیدن در بستر، نشستن از حالت دراز کش و یا خوابیدن برای چند ثانیه ایجاد و سپس فروکش میکند. گرچه هر حمله سرگیجه ظرف کمتر از یک دقیقه برطرف می شود ولی با هر بار حرکت سر، مجدداً ایجاد می شود. این حالت ممکن است تا چندین هفته ادامه داشته باشد تا رسوبات کلسیمی از مجرا خارج شده و سرگیجه برطرف شود. در موارد شدید همراه با سرگیجه حالت تهوع و استفراغ نیز وجود دارد. این حملات ممکن است بعد از چند ماه یا سال مجدداً تکرار شود. 

علت تشکیل این رسوبات در اکثر موارد  ناشناخته است ولی در برخی موارد ضربه به سر و یا عفونت های گوش و یا التهاب دستگاه تعادلی وستیبولار علت آن می باشد.

این سرگیجه از آن جهت که خطری برای بیمار ایجاد نمی کند خوش خیم نامیده می شود ولی باید از علل مهم سرگیجه بویژه علل مغزی افتراق داده شود که این کار با معاینه و تصویر برداری مغزی مقدور می شود. 

بهترین درمان سرگیجه خوش خیم وضعیتی خارج کردن رسوبات کلسیمی از مجرای نیمدایره مربوطه است که این کار با مانورهای خاصی انجام می شود. اکثر این مانورها باید در درمانگاههای ویژه سرگیجه توسط پزشک انجام شود. ولی یک سری مانورها هم وجود دارد که خود بیمار در منزل می تواند انجام دهد تا سرگیجه برطرف شود.

یکی از راحت ترین این مانورها بنام brandt-daroff است. در این حالت بیمار در کنار تخت می نشیند، ابتدا بر روی شانه راست بسرعت میخوابد و صبر میکند تا سرگیجه برطرف شود. سپس به سرعت به حالت نشسته اول بر میگردد و صبر میکند تا سرگیجه فروکش کند. مجدداً این کار را با خوابیدن بر روی شانه چپ تکرار می کند. این کار را ده تا بیست مرتبه و در سه نوبت در روز تکرار میکند تا سرگیجه کاملاً بر طرف شود. 

مانور دیگری که بیمار می تواند خودش در منزل انجام دهد به این صورت است که روی تشک می نشیند و بالشتی را روی تشک در محلی قرار میدهد که موقع دراز کشیدن زیر شانه هایش قرار گیرد و سرش به پایین بیفتد. برای شروع در حالیکه نشسته و حدود ۴۵ درجه به سمت راست نگاه می کند بسرعت دراز میکشد بطوری که سرش از بالشت به عقب افتاده باشد و ۴۵ درجه به سمت راست چرخیده باشد. حدود ۳۰ ثانیه در این حالت می ماند. سپس سرش را ۹۰ درجه به سمت چپ می چرخاند و مجدداً ۳۰ ثانیه صبر می کند. آنگاه مجدداً ۹۰ درجه دیگر به سمت چپ می چرخد بطوریکه روی شانه چپ خوابیده و صورتش به طرف زمین قرار داشته باشد. ۳۰ ثانیه نیز در این حالت می ماند و سپس کنار تخت می نشیند. این مانور را سه بار در روز تکرار می کند.

برای اجتناب از تکرار سرگیجه بهتر است از حرکات شدید سر  تا دو روز بعد از بهبودی اجتناب شود. برای این کار می تواند از گردن بند طبی برای محدود کردن حرکات سر استفاده کرد.





کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office

  • جواد عاملی مازندرانی
۲۸
آذر

یکی از شکایات رایج بیماران در مراجعه به پزشک سرگیجه است. اما تحت عنوان سرگیجه حالات متعدد دیگری هم بیان می شود که با سرگیجه متفاوت است. از نظر پزشکی سرگیجه ( Vertigo) یعنی زمانیکه بیمار احساس میکند خودش یا محیط اطراف بصورت غیر واقعی حرکت میکند یا می چرخد. اغلب اوقات همراه با این احساس حالت تهوع و یا استفراغ و عدم تعادل در راه رفتن هم بوجود می آید. اما در همین زمینه اصطلاحات دیگری مثل احساس منگی، احساس سنگینی یا سبکی، حس از دست دادن هوش و حواس، احساس عدم تعادل و یا سیاهی رفتن جلوی چشم نیز گاهی بصورت جابجا توسط بیماران بیان می شود که از لحاظ پزشکی معنی و علل متفاوتی از سرگیجه با تعریف بیان شده دارد. در چنین شرایطی توصیف دقیق حالتی را که احساس میکنیم، شرایطی که این حالت رخ داده و عواملی که سبب تشدید و یا تخفیف آن می شود، مدتی که این احساس طول کشیده تا برطرف شود و احیاناً علایم دیگری که با آن احساس همراه بوده است کمک بیشتری در رسیدن به تشخیص می کند.

علل سرگیجه:

۱- بیماریهای گوش: گوش ازسه قسمت گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی تشکیل شده است. گوش داخلی خود از دو قسمت حلزونی که مسئول حس شنوایی است و بخش وستیبولار که مسئول برقراری حس تعادل در حالات مختلفی که بدن قرار میگیرد است، تشکیل شده است. زمانیکه هماهنگی امواج ارسالی سیستم وستیبولار گوش راست و چپ به مغز بهم بخورد احساس سرگیجه پدیدار می شود. 

دستگاه وستیبولار از سه مجرای نیمدایره و دو فضای کروی تشکیل شده که هر گونه تغییر وضعیتی را احساس کرده و سبب حفظ تعادل می شود. ضربه، عفونت ها، برخی داروها مثل آنتی بیوتیک جنتامایسین، بیماریهایی مثل سرگیجه خوش خیم وضعیتی و بیماری منیر از علل شایع آسیب مجاری نیمدایره و اعصاب آن و بروز سرگیجه با منشاء گوش داخلی هستند.

۲- میگرن: یکی از علل شایع سرگیجه های دوره ای سردرد میگرنی است.در این موارد اکثراً سرگیجه با سردردهای ضربانی و حساسیت به نور و صدا همراه است اما ندرتاً بویژه در کودکان ممکن است حملات سرگیجه و تهوع و استفراغ بدون سردرد هم رخ دهد.

۳-بیماریهای مغزی: بیماریهایی مثل ام اس، سکته های مغزی، خونریزی مخچه یا ساقه مغز و تومورها از علل احتمالی سرگیجه هستند. 

چه زمانی سرگیجه نیاز به بررسی فوری دارد؟

۱- زمانیکه سرگیجه با سردرد شدید و جدید همراه شده باشد.

۲- زمانیکه سرگیجه با تب بالای ۳۸ درجه همراه باشد.

۳- اگر سرگیجه با دوبینی یا تاری دید همراه شود.

۴- اگر سرگیجه با مشکل شنوایی یا مشکل تکلم همراه شود.

۵- اگر سرگیجه با احساس ضعف یا کاهش حس در صورت یا دست و پا همراه شود.

۶- اگر سرگیجه بدلیل عدم تعادل مانع راه رفتن می شود.

۷- اگر همراه با سرگیجه بیهوشی نیز رخ دهد.

۸- در کسانیکه سابقه سکته مغزی داشته اند و یا عوامل خطر سکته مثل دیابت، فشارخون بالا، چربی خون بالا و استعمال دخانیات وجود داشته باشد.

۹- سرگیجه با احساس درد سینه همراه باشد.

۱۰- سرگیجه با استفراغ ممتد همراه باشد.

۱۱- سرگیجه در افراد مسن



کانال تلگرام: www.t.me/Ameli_Office



  • جواد عاملی مازندرانی